Prawo dziecka do obojga rodziców

Marek Michalak, Paweł J. Jaros

Abstrakt


W artykule autorzy dokonują analizy międzynarodowych aktów prawnych, a zwłaszcza postanowień Konwencji o prawach dziecka pod kątem relacji dziecka z rodzicami. Wskazując na podmiotowość dziecka i przedstawiając katalogi praw dziecka przeprowadzają dowód na konieczność zaakceptowania prawa dziecka do rodziców rozumianego jako prawo dziecka do odpowiedzialności rodzicielskiej. Analizie towarzyszy przegląd historycznych koncepcji dotyczących funkcjonowania dziecka w społeczeństwie i rodzinie. Autorzy odwołują się do pojęcia odpowiedzialność rodzicielska spotykanego w ramach powszechnego systemu ochrony praw człowieka oraz systemu Rady Europy. Omawiają reguły wypracowane przez Komisję Europejskiego Prawa Rodzinnego (CEFL), które komisja ta przedstawiła w dokumencie „Odpowiedzialność rodzicielska w świetle europejskiego prawa rodzinnego”, chcąc przyczynić się do umocnienia wspólnych wartości europejskich dotyczących praw i dobra dziecka oraz dążąc do harmonizacji prawa rodzinnego w Europie. Treść tego pojęcia jest konfrontowana z terminem władza rodzicielska, którym posługuje się polski prawodawca opisując relacje dziecka z rodzicami. W artykule przedstawiane są różnice między tymi pojęciami oraz ich teoretyczne i praktyczne konsekwencje. W ostatniej części artykułu autorzy na podstawie przykładów ilustrują problematykę właściwie rozumianego prawa dziecka do rodziców i niedoskonałości prawa polskiego zarówno w aspekcie jurydycznym, jak i legislacyjnym. W tej części przedstawiają wnioski de lege ferenda związane ze zmianami w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz w przepisach proceduralnych.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Archard, D. (1993). Children rights and childhood. Londyn; Nowy Jork: Routledge.

Banaszak, B. (2003). Źródła praw człowieka. W: B. Banaszak (red.), System ochrony praw człowieka (s. 21–22). Kraków: Wydawnictwo Zakamycze.

Corsaro, A. (1997). The sociology of childhood. Thousand Oaks: Pine Forge Press.

Dokumenty Rady Europy (2006). Prawa Dziecka. Warszawa: Biuro Informacji Rady Europy.

Druk sejmowy nr 629. Pobrane z: http://www.sejm.org.pl

Dziennik Urzędowy UE L z 2003 r., Nr 160, s. 19.

Dziennik Urzędowy UE L z 2009 r., Nr 338, s. 1.

Dziennik Ustaw 1964 nr 16 poz. 93. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny Dziennik Ustaw Nr 125, poz. 842.

Dziennik Ustaw 1977 r. Nr 38, poz. 167

Dziennik Ustaw 1977 r. Nr 38, poz. 169

Dziennik Ustaw 2004 r., Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.

Dziennik Ustaw 2004 r., Nr 256, poz. 2572 z późn. zm. Dziennik Ustaw 2007 r. Nr 91, poz. 608 European Treaty Series nr 58.

Konwencja ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską, opublikowana w Dzienniku Ustaw z 1999 r. Nr 99, poz. 1157. European Treaty Series nr 85.

Konwencja ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską, opublikowana w Dzienniku Ustaw z 1999 r. Nr 79, poz. 888. European Treaty Series nr 105.

Konwencja ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską, opublikowana w Dzienniku Ustaw z 1996 r. Nr 31, poz. 134. European Treaty Series nr 185. European Treaty Series nr 192.

Konwencja ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską, opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2009 r. Nr 68, poz. 576. European Treaty Series nr 201.

Hill, M., Tisdall, K. (1997). Children and society. Londyn: Pearson Educational Limited.

Ignatowicz, J. (1985). W: J. S. Piątkowski (red.), System prawa rodzinnego i opiekuńczego. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw. PAN.

Ignatowicz, J. (2000). Prawo rodzinne: zarys wykładu. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze PWN.

Informacja o Działalności Rzecznika Praw Dziecka za 2010 r. wraz z Uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka.

Informacja o Działalności Rzecznika Praw Dziecka za 2011 r. wraz z Uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka.

Informacja o Działalności Rzecznika Praw Dziecka za 2012 r. wraz z Uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka.

Informacja o Działalności Rzecznika Praw Dziecka za 2013 r. wraz z Uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka.

Jagielski, K. (1963). Istota i treść władzy rodzicielskiej. Studia Cywilistyczne, 1963, t. II, s. 124.

Jaros, P. (2006). Rzecznik Praw Dziecka: ustawodawstwo i praktyka (s. 25). Warszawa: Oficyna Wydawnicza ŁośGraf.

Jaros, P. (2012). Prawa dziecka: dokumenty Rady Europy (s. 635–652). Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.

Kantowicz, E. (1996). Ochrona praw dziecka w kontekście działalności UNICEF. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Komentarz Ogólny nr 14, przyjęty podczas 62 posiedzenia Komitetu Praw Dziecka w dniach 14 stycznia – 1 lutego 2013 r. Dostępny na www.un.org

Kreppner, K. (1996). Parent – Child relationships: Childhood and adolescence. W: A. E. Auhagen, M. von Salisch (red.), The diversity of human relationships (s. 81–105). Cambridge: University Press.

Kwak, A., Mościskier, A. (2002). Rzeczywistość praw dziecka w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Łopatka, A. (2000). Dziecko – jego prawa człowieka. Warszawa; Poznań: Polskie Wydawnictwo Prawnicze Iuris.

Newman, D. M. (1999). Sociology of families. Thousand Oaks: Pine Forge Press.

Nowakowska-Małusecka, J. (2012). Sytuacja dziecka w konflikcie zbrojnym: studium prawnomiędzynarodowe. Katowice: Uniwersytet Śląski; Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Branta.

Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1957 r., I CR 1045/56, SN 1959, Nr 3, poz. 76.

Piechowiak, M. (1999). Preambuła. W: T. Smyczyński (red.), Konwencja o Prawach Dziecka: analiza i wykładnia. Poznań: Ars boni et aequi.

Pietrzykowski, K. (2010). Kodeks rodzinny i opiekuńczy: komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.

Ratzinger, J. (Benedykt XVI) (2011). Jezus z Nazaretu. Część 1, Od chrztu w Jordanie do Przemienienia. Kraków: Wydawnictwo M. Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych A/RES/1386 (XIV).*

Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych A/RES/217 (III). Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych A/RES/3318 (XXIX).

Słyk, J. (2008). Odpowiedzialność cywilna rodziców za szkodę wyrządzoną przez ich dziecko. W: M. Kosek, J. Słyk (red.), W trosce o rodzinę. Księga pamiątkowa ku czci profesor Wandy Stojanowskiej. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.

Smyczyński, T. (1999). Pojęcie dziecka i jego podmiotowość. W: T. Smyczyński (red.), Konwencja o Prawach Dziecka: analiza i wykładnia. Poznań: Ars boni et aequi.

Smyczyński, T. (1999). Prawo dziecka do wychowania w rodzinie. W: T. Smyczyński (red.), Konwencja o Prawach Dziecka: analiza i wykładnia. Poznań: Ars boni et aequi.

Smyczyński, T. (2004) Uwagi na temat „Informacji Rzecznika Praw Dziecka o działalności za rok 2003 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka” (druk sejmowy nr 3030). W: Wystąpienia Generalne Rzecznika Praw Dziecka. Tom III. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.

Strzebińczyk, J. (2003). W: Smyczyński, T. (red.), Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck; Instytut Nauk Prawnych.

Waśkiewicz, H. (1996). Prawa człowieka, a prawa rodziny. W: K. Motyka (red.), Prawa człowieka. Wybór źródeł. Lublin: Oficyna Wydawnicza Ad Rem.

Winiarz, J. (1995). Prawo rodzinne. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze PWN. Wyrok Sądu Najwyższego z 14 listopada 1997 r., (CCKN 217/97). Wyrok Sądu Najwyższego z 14 listopada 1997 r., (CCKN 217/97).

Wystąpienia generalne Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Edukacji Narodowej z 12 kwietnia 2012 r. (ZSM/500/3/2012/AJ).

Wystąpienia generalne Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Edukacji Narodowej z 4 grudnia 2013 r. (ZSM/500/3/2013/AJ).

Wystąpienia generalne Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 27 sierpnia 2014 r. (ZSM/500/1/2014/AJ).

Wystąpienia generalne Rzecznika Praw Dziecka z dnia 15 października 2014 r. do Przewodniczącego Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP (ZSR/500/12/2014/MS).

Wystąpienie generalne Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Sprawiedliwości z 23 marca 2012 roku (ZSR/500/5/2012/KCH), z 10 września 2014 roku (ZSR/500/10/2014/KCH) w zakresie propagowania idei przyjaznego wysłuchiwania dzieci w toku postępowań cywilnych rodzinnych i nieletnich oraz wykorzystania przyjaznych pomieszczeń w praktyce.

Wystąpienie generalne Rzecznika Praw Dziecka z 15 lutego 2012 roku do Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministra Sprawiedliwości (ZSR/500/2/2012/LP).

Wystąpienie generalne Rzecznika Praw Dziecka z 19 kwietnia 2013 roku do Przewodniczącego Sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Ministra Sprawiedliwości oraz Ministra Pracy i Polityki Społecznej (ZSR/500/7/2014/MS, ZSR/500/8/2013/MS i ZSR/500/9/2013/MS).

Wystąpienie generalne Rzecznika Praw Dziecka z 24 października 2012 roku do Ministra Pracy i Polityki Społecznej (ZSR/500/26/2012/MS).

Wystąpienie Rzecznika Praw Dziecka do Prezesa Rady Ministrów z 29 grudnia 2008 r. (ZBiA/500/67-1/2008/KC/AK).

Wystąpienie Rzecznika Praw Dziecka do Prezesa Rady Ministrów z 3 grudnia 2008 r. (ZBiA/500/64-1/2008/KC).

Wystąpienie Rzecznika Praw Dziecka do Przewodniczącego Sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny z 3 kwietnia 2009 r. (ZBIA/500/36/2009/KC).

*Treść przytaczanych w opracowaniu dokumentów ONZ jest dostępna na stronie www.un.org.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.