Dzieci doświadczające przemocy rówieśniczej

Joanna Węgrzynowska

Abstrakt


W artykule opisano charakterystykę dzieci-ofiar przemocy rówieśniczej oraz różnorodne sposoby ich wspierania. Problem bullyingu w szkołach nie jest marginalny, np. w Polsce aż 10% uczniów doświadcza systematycznego dręczenia. Każde dziecko może doświadczyć przemocy rówieśniczej, jednak pewne czynniki szczególnie narażają dziecko na przemoc – część z nich związana jest z cechami dziecka, część może wynikać ze sposobu wychowania czy sytuacji materialnej rodziny. Światowa Organizacja Zdrowia uznała przemoc rówieśniczą za jedno z największych zagrożeń dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Do konsekwencji doświadczania przemocy należą m.in. trudności w koncentracji, obniżone poczucie własnej wartości, zaburzenia psychosomatyczne, depresje, myśli samobójcze. U 33% dzieci doświadczających dręczenia stwierdzono występowanie zespołu stresu pourazowego (PTSD). Konsekwencje dręczenia mogą objawiać się również w dorosłym życiu. Rodzice, przez kształtowanie umiejętności nawiązywania pozytywnych relacji z innymi, radzenia sobie z porażkami oraz budowanie poczucia własnej wartości i asertywności, mogą przygotowywać dziecko do konstruktywnego funkcjonowania w grupie rówieśniczej oraz radzenia sobie z agresją. Jeśli jednak dziecko doświadcza dręczenia, potrzebuje aktywnego wsparcia zarówno ze strony rodziców, jak i nauczycieli. Działania personelu szkoły prowadzone w celu przerwania przemocy oraz uzupełnione przez indywidualne i grupowe formy wsparcia dziecka w szkole i poza nią (np. udział w zajęciach grupowych, treningach asertywności, psychoterapii) zwiększają szanse rozwiązania problemu.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Arora, T. (1989). Bullying – action and intervention. Pastoral Care in Education, 7(3), 44–47.

Byrne, B. (1993). Coping with Bullying in School. Dublin: Columba Press.

Byrne, B. (1997). Bullying: A community approach. Irish Journal of Psychology, 18(2), 258–266.

Center for Disease Control and Prevention (2009). Peer Victimization Linked to Youth Suicide.

Coloroso, B. (2004). The Bully, the Bullied and the Bystander. Nowy Jork: Quill A HarperResource Book.

Elliot, M. (1997). 101 Ways to Deal with Bullying. Londyn: Hodder & Stoughton.

Elliot, M., Kilpatrick, J. (2002). How to stop bullying: A Kidscape training guide. Londyn: Kidscape.

Elliot, M. (2005). Bullying. Londyn: Hodder Children’s Book.

Fekkes, M., Pijpers, F. I. M., Verloove-VanHorick, S. P. (2004). Bullying behaviour and associations with psychosomatic complaints and depression in victims. Journal of Pediatrics, 144(1), 17–22.

Gilmartin, B. G. (1987). Peer group antecedents of severe love-shyness in males. Journal of Personality, 55(3), 467–89.

Giza-Poleszczuk, A., Komendant-Brodowska, A., Baczko-Dombi, A. (2011). Przemoc w szkole. Raport z badań. Maj 2011. Warszawa: Instytut Socjologii UW.

Guerin, S., Hennessy, E. (2004). Przemoc i prześladowanie w szkole. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Hershkowitz, I., Lamb, M. E., Horowitz, D. (2007). Victimization of Children with Disabilities. American Journal of Orthopsychiatry, 77(4), 629–35.

Idsoe, T., Dyregrov, A., Idsoe, E. C. (2012). Bullying and PTSD symptoms. Journal of Abnormal Child Psychology, 40, 901–911.

Kirkland, K. D., Thelen, M. H., Miller, D. J. (1982). Group assertion training with adolescents. Child and Family Behaviour Therapy, 4(4), 1–12.

Kołodziejczyk, J. (2004). Agresja i przemoc w szkole. Kraków: Sophia.

Little, L. (2004). Victimization of children with disabilities. W: K. A. Kendall-Tacket (red.), Health consequences of abuse In family: A clinical guide for evidence-based practice. Waszyngton: American Psychological Association.

Milczarek, A., Węgrzynowska, J. (2013). Trening Pewności Siebie. Psychologia w szkole, 1.

Nansel, T. R., Overpeck, M., Pila, R. S., Ruan, W. J., Simons-Morton, B., Scheidt, P. (2001). Bullying behaviours among US youth. Journal of the American Medical Association, 285(16), 2094–2100.

O’Moore, A. M., Hillery, B. (1989). Bullying In Dublin schools. Irish Journal of Psychology, 10(3), 426–441.

O’Moore, A. M., Kirkham, C. (2001). Self-esteem and its relationship to bullying behaviour. Aggressive Behavior, 27(4), 269–283.

O’Moore, A. M., Minton, S. T. (2008). Jak opanować przemoc w szkole. Warszawa: WSIP.

Olweus , D. (1978). Agression in the schools. Bullies and whipping boys. Waszyngton: Hemisphere Press.

Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Oxford: Blackwell.

Plichta, P. (2010). Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie jako ofiary i sprawcy agresji rówieśniczej – kontekst edukacyjny. W: J. Pyżalski, E. Roland (red.), Bullying a specjalne potrzeby edukacyjne. Podręcznik metodyczny. Łódź: Wyższa.

Szkoła Pedagogiczna w Łodzi/Centrum Badań Behawioralnych Uniwersytetu Stavanger.

Przewłocka, J. (2015). Bezpieczeństwo uczniów i klimat społeczny w polskich szkołach. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Racos, R. (1991). Assertive behaviour: Theory, research and training. Londyn: Routledge.

Rican, P. (1995). Family values may be responsible for bullying. Studia psychologia, 37(1), 31–36.

Rigby, K. (1998). Manual for the Peer Relations Questionnaire (PRQ).

Rigby, K. (2002). New perspectives on bullying. Londyn: Jessica Kingsley.

Rigby, K. (2003). Consequences of bullying in schools. Canadian Journal of Psychiatry, 48(9), 583–590.

Rigby, K. (2005). Bullying in schools and the mental health of children, Australian Journal of Guidance and Counselling, 15(2), 195–208.

Rigby, K. (2008). Children and bullying. How parents and educators can reduce bullying at school. Australia: Blackwell Publishing.

Rigby, K. (2011). The Method of Shared Concern. A positive approach to bullying In school. Australia: ACER Press.

Rolland, E. (1999). School infuences on bullying. Stavanger: Rebell.

Rolland, E., Auestad, G., Vaaland, G. S. (2010). W: J. Pyżalski, E. Roland (red.), Bullying a specjalne potrzeby edukacyjne. Podręcznik metodyczny. Łódź: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi/Centrum Badań Behawioralnych Uniwersytetu Stavanger.

Smith, P. K., Sharp, S. (1994). School bullying: Insights and perspectives. London: Routledge.

Smith, P. K., Morita, Y., Junger-Tas, J., Olweus, D., Catalono, R. (1999). The nature of school bullying. Londyn: Routledge.

World Health Organisation (2005). Child and Adolescent Mental Health Policies and plans. Genewa.

Whitney, I., Smith, P. K. (1993). A survey of the nature and extent of bullying in junior/middle and secondary schools. Educational Research, 35(1), 3–25.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.