Edukacja dzieci i młodzieży - wybrane wyzwania i obszary nierówności

Piotr Plichta

Abstrakt


W artykule omówiono wybrane elementy systemu edukacji w Polsce, wskazując związane z nimi wyzwania. Przedstawione zostały m.in. kwestia nierówności w dostępie do edukacji, bezpieczeństwa i higieny nauczania, odraczania obowiązku szkolnego oraz nauczania indywidualnego. Poddano analizie sytuację uczniów z tzw. specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (np. pochodzącymi z mniejszości narodowych i kulturowych, uczniów zdolnych i z niepełnosprawnościami) i formom udzielanego im w ramach systemu wsparcia. Przedstawiony został również stan realizacji kształcenia specjalnego (zarówno w formie włączającej – ogólnodostępnej, integracyjnej, jak i w szkolnictwie specjalnym).

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Błeszynska, K. (2010). Dzieci obcokrajowców w polskich placówkach oświatowych − perspektywa szkoły. Raport z badań. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji. Pobrane z: https://www.ore.edu.pl/materiay-dopobrania-55886/category/98-materiay-dot-edukacji-wobec-wyzwa-migracyjnych?download=38:dzieciobcokrajowcw-w-polskich-placwkach-owiatowych-perspektywa-szkoy.-raport-z-badan.

Brzezińska, A. I., Jabłoński, S., Ziółkowska, B. (2014). Specyficzne i specjalne potrzeby edukacyjne. Edukacja, 2(127), 37–52.

Brzezińska, A., Czub, M., Kaczan, R., Rycielski, P. (2013). Znaczenie edukacji przedszkolnej. Warszawa: Zespół Wczesnej Edukacji, Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie. Pobrane z: http://eduentuzjasci.pl/images/stories/publikacje/IBE-BEE-1-ZnaczenieEdukacjiPrzedszkolnej.pdf.

Buchnat, M. (2014). Kompetencje i oczekiwania nauczyciela do pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Komunikat z badań. Studia Edukacyjne 31, 177–194.

Centrum Edukacji Obywatelskiej (2011). Mniejszości narodowe w liczbach. Pobrane z: http://www.ceo.org.pl/pl/koss/online/6/mniejszosci-narodowe-w-liczbach.

Chrzanowska, I., Jachimczak B. (2015). Kompetencje współczesnych nauczycieli a praca z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole. W: Kompetencje Nauczyciela (Kurs i Portal Edukacyjny). Pobrane z: http://kompetencjenauczyciela.pl/m4/modul%204%20jachimczak%20i%20chrzanowska%20artykul%20str%20tytul.pdf.

Chustecka, M., Kielak, E., Rawłuszko, M. (red.). (2016). Edukacja antydyskryminacyjna. Ostatni dzwonek! O deficytach systemu edukacji formalnej w obszarze przeciwdziałania dyskryminacji i przemocy motywowanej uprzedzeniami. Raport z badań. Warszawa: Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej. Pobrane z: http://www.tea.org.pl/userfiles/raporty/tea_raport_www_final.pdf.

Cybis, N., Drop, E., Rowiński, T., Cieciuch, J. (2013). Uczeń zdolny – analiza dostępnych narzędzi diagnostycznych. Pobrane z: https://www.ore.edu.pl/component/phocadownload/category/104-raporty-z-bada?download=1694:ucze-zdolny-analiza-dostpnych-narzdzi-diagnostycznych.

Federowicz, M., Choińska-Mika, J. Walczak, D. (red.). (2014). Liczą się nauczyciele. Raport o stanie edukacji 2013, Warszawa: IBE. Pobrane z: http://eduentuzjasci.pl/images/stories/publikacje/iberaport-o-stanie-edukacji-2013.pdf.

Forum dyskusyjne portalu ipon.pl. Pobrane z: http://www.ipon.pl/forum/topic/6588-nauczanie-indywidualne-piszcie-wszyscy/.

Grzelak, P., Kubicki, P., Orłowska, M. (2014). Realizacja badania ścieżek edukacyjnych niepełnosprawnych dzieci, uczniów i absolwentów – Raport końcowy. Warszawa: IBE.

GUS (2016). Oświata i Wychowanie w roku szkolnym 2015/2016. Warszawa: GUS. Pobrane z: http://eduentuzjasci.pl/badania/221-publikacje/raport/raport-z-badania/sciezki-edukacyjneniepelnosprawnych-dzieci-uczniow-i-absolwentow-raport-z-badania/1189-realizacja-badania-sciezekedukacyjnych-niepelnosprawnych-dzieci-uczniow-i-absolwentow.html.

http://eduentuzjasci.pl/images/stories/publikacje/IBE-raport-nauczanie-matematyki-w-szkolepodstawowej.pdf.

http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/1/11/1/oswiata_i_wychowanie.pdf

Karpiński, M., Zambrowska, M. (2015). Nauczanie matematyki w szkole podstawowej. Raport z badania. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych. Pobrane z: NIK (2014). Przygotowanie szkół do objęcia dzieci sześcioletnich obowiązkiem szkolnym. Warszawa: NIK. Pobrane z: https://www.nik.gov.pl/plik/id,7129,vp,9005.pdf NIK 2014.

NIK (2016). O szkoleniu młodzieży uzdolnionej sportowo. Warszawa: NIK. Pobrane z: https://www.nik.gov.pl/plik/id,12258,vp,14641.pdf.

NIK (2017b). Bezpieczeństwo i higiena nauczania w szkołach publicznych. Warszawa: NIK. Pobrane z: https://www.nik.gov.pl/plik/id,12928,vp,15336.pdf.

NIK (2017b). Przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela (2017). Warszawa: NIK. Pobrane z: https://www.nik.gov.pl/plik/id,13081,vp,15493.pdf.

Ośrodek Badania Edukacji (2011). Raport z badania IDI. Badanie elementów systemu pracy z uczniem zdolnym. Pobrane z: http://www.npseo.pl/data/documents/3/237/237.pdf.

Plichta, P. (2016). Przemoc rówieśnicza i uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – uwarunkowania i propozycje rozwiązań profilaktycznych. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(1), 27–52. Pobrane z: http://dzieckokrzywdzone.fdds.pl/index.php/DK/article/view/548/413.

Program międzynarodowej oceny umiejętności uczniów. Wyniki badania PISA 2015 w Polsce (2017). Ministerstwo Edukacji Narodowej. Redakcja naukowa: Michał Federowicz. Pobrane z: http://www.ibe.edu.pl/images/publikacje/Raport-PISA-2015-rozszerzony.pdf.

Prokurat, S. (2011). Wpływ Europejskiego Modelu Społecznego na wyrównywanie nierówności społecznych w Europie. W: M. Wozniak (red.). Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, vol. 18. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 150–162.

Pyżalski, J., Korzeniowska, E., Plichta, P., Puchalski, K., Knol-Michałowska, K., Petrykowska, A. (2017). Raport końcowy „Funkcjonowanie placówek wsparcia dziennego z regionu łódzkiego. Bariery i potrzeby” zrealizowany przez Instytut Medycyny Pracy im prof. J. Nofera w Łodzi na zlecenie Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi (praca niepublikowana).

Pyżalski, J., Plichta, P. (2015). Wsparcie ze strony szkoły, do której uczęszcza dziecko. W: J. Pyżalski, D. Podgórska-Jachnik (red. nauk.). Raport końcowy: Badanie potrzeb i satysfakcji z wybranych usług skierowanych do rodzin z dziećmi z orzeczoną niepełnosprawnością w wieku 8–16 lat. Łódź: Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi. Pobrane z: http://www.imp.lodz.pl/upload/aktualnosci/2016/raport.pdf.

Pyżalski, J., Podgórska-Jachnik, D. (red. nauk.). (2015). Raport końcowy: Badanie potrzeb i satysfakcji z wybranych usług skierowanych do rodzin z dziećmi z orzeczoną niepełnosprawnością w wieku 8–16 lat.

Łódź: Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi. Pobrane z: http://www.imp.lodz.pl/upload/aktualnosci/2016/raport.pdf.

Wilkin, J., Nurzyńska, I. (red. nauk.). (2016). Raport o stanie wsi. Polska wieś 2016. Warszawa: IRWIR, PAN, Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Wydawnictwo Naukowe Scholar. Pobrane z: http://www.fdpa.org.pl/polska-wies-2016-raport-o-stanie-wsi.

Wolters Kluwer (2015). Wciąż dużo wniosków o odroczenie obowiązku szkolnego sześciolatków. Pobrao z: http://www.oswiata.abc.com.pl/czytaj/-/artykul/wciaz-duzo-wnioskow-o-odroczenie-obowiazku-szkolnegoszesciolatkow.

Wpis na stronie internetowej RPO: Czym jest dyskryminacja? Pobrane z: https://www.rpo.gov.pl/pl/content/czym-jest-dyskryminacja.

Wychowanie przedszkolne (2017). Dane z Systemu Informacji Oświatowej (SIO). Pobrane z: https://cie.men.gov.pl/index.php/dane-statystyczne/138.html.

Zahorska, M. (2011). Polski „boom” edukacyjny jego następstwa. W: M. Bucholc, S. Mandes, T. Szawiel, J. Wawrzyniak (red.). Polska po 20 latach wolności. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. 2008 nr 173 poz. 1072).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2014 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz.U. 2014 poz. 1157). Pobrane z: http://isap.sejm.gov.pl/download;jsessionid=E5500FEB9462D52E604A35FD7FDB4783?id=WDU20140001157&type=2.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społeczne i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. 2015 poz. 1113). Pobrane z: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20150001113.

Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz.U. 2005 nr 17 poz. 141).

Ustawa z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016 poz. 35).

Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2013 roku poz. 1650).

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59). Pobrane z: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20170000059.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.