Przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej w szkole – krytyczny przegląd stosowanych rozwiązań

Jacek Pyżalski

Abstrakt


W artykule krytycznie omówiono stosowane w praktyce zasady i rozwiązania nastawione na zapobieganie oraz interwencję w kontekście przemocy rówieśniczej w środowisku szkolnym. Zaprezentowano typologię rozwiązań oraz przedstawiono je w szerszym kontekście jakości ich wdrażania i efektywności. Artykuł kończą rekomendacje dotyczące dobrej praktyki w zakresie programów przeciwdziałania przemocy rówieśniczej w szkole.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Barlińska, J., Szuster, A. (2014). Cyberprzemoc : o zagrożeniach i szansach na ograniczeniezjawiska wśród adolescentów. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Farrington, D. P., Ttofi, M. M. (2009). School-Based Programs to Reduce Bullying and Victimization. Cambridge: Campbell Systematic Reviews.

Garandeau, C., Cillessen, A. (2006). From indirect aggression to invisible aggression: A conceptual view on bullying and peer group manipulation. Aggression and Violent Behavior, 11, 641–654.

Glew, G. M., Fan, M., Katon, W., Rivara, F. P., Kermic, M. A. (2005). Bullying, psychosocial adjustment, and academic performance in elementary school. Pediatric Adolescent Medicine, 159, 1026–1031.

Jaskulska, S., Poleszak, W. (2015). Peer exclusion. W: J. Pyżalski (red.), Educational and socio-cultural competences of contemporary teachers. Selected issues (s. 130–148) Łódź: theQ studio.

Kochenderfer, B. J, Ladd, G. W. (1996). Peer victimization: cause or consequence of school maladjustment? Child Development, 67(4), 1305–1317.

Kołodziejczyk, J. (2004). Agresja i przemoc w szkole. Konstruowanie programu przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole. Kraków: Wydawnictwo Sophia.

Mishna, F. (2008). An overview of the evidence on bullying prevention and intervention programs. Brief Treatment and Crisis Intervention, 8, 327–341.

Monks, C. P. (2012). Przemoc między przedszkolakami, W: C. P. Monks, I. Coyne (red.), Przemoc i mobbing w szkole, w domu i w miejscu pracy (s. 25–50). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Olweus, D. (2013). School Bullying: Development and Some Important Challenges. Annual Review of Clinical Psychology, 9, 751–780.

Plichta, P. (2016). Przemoc rówieśnicza i uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – uwarunkowania i propozycje rozwiązań profilaktycznych. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(1), 27–52.

Plichta, P. (2017). Socjalizacja i wychowanie dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w erze cyfrowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Piekarska, A. (2008) Mobbing – niebezpieczna bomba w szkole. Psychologia w szkole, 9, 3–80.

Pyżalski, J. (2007). Nauczyciele-uczniowie: dwa spojrzenia na dyscyplinę w klasie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Pyżalski, J. (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Philipson, J. M. (2012). The kids are not all right: Mandating peer mediation as a protective antibullying measure in schools. Cardozo Journal of Conflict Resolution, 14, 81–104.

Pyżalski, J., Merecz, D. (red.). (2010). Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli. Pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Reijntjes, A., Kamphuis, J. H., Prinzie, P., Telch, M. J. (2010). Peer victimization and internalizing problems in children: A meta-analysis of longitudinal studies. Child Abuse & Neglect, 34, 244–252.

Rigby, K., Slee, P. (1991). Bullying among Australian school children: reported behaviour and attitudes to victims. Journal of Social Psychology, 131, 615–27.

Roland, E., Galloway, D. (2002). Classroom influences on bullying. Educational Research, 44, 299–312.

Roland, E., Vaaland, G. S. (2011). Program Zero: całościowe podejście do bullying w szkole. W: J. Pyżalski, E. Roland (red.), Bullying a specjalne potrzeby edukacyjne (s. 63–80). Łódź: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Ross, D. (2003). Childhood bullying and teasing: what school personnel, other professionals and parents can do. Alexandria, VA: American Counseling Association.

Salmivalli, Ch., Voeten, M., Poskiparta, E. (2011). Bystanders Matter: Associations Between Reinforcing, Defending, and the Frequency of Bullying Behavior in Classrooms. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 40(5), 668–676.

Salmivalli, C., Lagerspetz, K, Bjorkqvist, K., Osterman, K., Kaukiainen, A. (1996). Bullying as a group process: participant roles and their relations to social status within the group. Aggressive Behavior. 22, 1–15.

Smith, P. K. (2012). Mobbing w szkole: trzydzieści lat badań. W: C. P. Monks, I. Coyne (red.), Przemoc i mobbing w szkole, w domu i w miejscu pracy (s. 25–50). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Smith, P. K., Ananiadou, K. (2003). The nature of school bullying and the effectiveness of school-based interventions. Journal of Applied Psychoanalytic Studies, 5, 189–209.

Smith, P. K., Ananiadou, K., Cowie, H. (2003). Interventions to reduce school bullying. Canadian Journal of Psychology, 48, 591–599.

Smith, J. D., Schneider, B. H., Smith, P. K., Ananiadou, K. (2004). The effectiveness of whole-school antibullying programs:A synthesis of evaluation research. School Psychology Review, 33, 547–560.

Smith, P. K., Thompson, F. (2010). The use and effectiveness of anti-bullying strategies in schools. Londyn: University of London. Department of Education.

Tłuściak-Deliowska, A. (2017). Dręczenie szkolne. Społeczno-pedagogiczna analiza zjawiska. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Tokunaga, R. S. (2010). Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computers in Human Behavior, 26, 277–287.

Ttofi, M. M., Farrington, D. P. (2011). Effectiveness of school-based programs to reduce bullying: A systematic and meta-analytic review. Journal of Experimental Criminology, 7, 27–56.

Ttofi, M. M., Farrington, D. P., Lösel, F., Loeber, R. (2011). Do the victims of school bullies tend to become depressed later in life? A systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Journal of Aggression, Conflict and Peace Research, 3, 63–73.

Waasdorp, T. E., Bradshaw, C. P. (2011). Examining children’s responses to chronic peer victimization: A latent class approach. Journal of Educational Psychology, 103, 336–352.

Węgrzynowska, J. (2016). Dzieci doświadczające przemocy rówieśniczej. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(1), 9–26.

Wong, D. S. W., Cheng, C. H. K., Ngan, R. M. H., Ma, S. K. (2011). Program effectiveness of a restorative whole-school approach for tackling school bullying in Hong Kong. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 55(6), 846– 862.

Yang, A, Salmivalli, Ch. (2015). Effectiveness of the KiVa antibullying programme on bully-victims, bullies and victims. Educational Research, 57:1, 80–90.

Zych, I., Ortega-Ruiz, R., Del Rey, R. (2015). Systematic review of theoretical studies on bullying and cyberbullying: Facts, knowledge, prevention and intervention. Aggression and Violent Behavior, 23, 1–21.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.