Wizyty domowe pielęgniarek przed narodzinami dziecka i w okresie niemowlęctwa: najnowsze badania

Abstrakt

Artykuł opisuje trwające dwadzieścia lat badanie dotyczące Programu Pielęgniarskich Wizyt Domowych w Stanach Zjednoczonych (Nurse Home Visitation Program). W ramach programu personel pielęgniarski odwiedzał przyszłe matki w czasie ciąży, jak również po narodzinach, aż do momentu ukończenia przez dziecko dwóch lat. Odwiedziny takie miały na celu poprawę wyników ciąży oraz stanu zdrowia i rozwoju dziecka, a także wzmocnienie finansowe samowystarczalności rodzin. W artykule zawarto podsumowanie wyników dwóch badań randomizowanych (jedno z nich przeprowadzono w Elmira w stanie Nowy Jork, drugie w Memphis w stanie Tennessee) oraz scharakteryzowano pokrótce trwające jeszcze badanie w Denver, Kolorado. Wyniki badań z Elmira i Memphis pozwalają wyciągnąć następujące wnioski. Program przynosi największe korzyści rodzinom najbardziej potrzebującym (niezamężne kobiety o niskich dochodach), nie wiąże się jednak ze znaczną poprawą sytuacji w kontekście szerokiej populacji. W grupie niezamężnych kobiet o niskich dochodach funkcjonowanie programu pozwoliło obniżyć częstość występowania wśród dzieci urazów wynikających z ich krzywdzenia lub zaniedbywania. Kobiety objęte programem częściej także przekładały decyzję o kolejnej ciąży i podejmowały pracę. Długoterminowa obserwacja rodzin wizytowanych przez pielęgniarki w ramach badania w Elmira wykazała, że odwiedzane matki rzadziej krzywdziły lub zaniedbywały swoje dzieci, rzadziej też zachodziły w kolejną ciążę bezpośrednio po urodzeniu dziecka. Mniejsza liczba dzieci w rodzinie ułatwiała kobietom zdobycie pracy, osiągnięcie finansowej niezależności, a co za tym idzie - pozwalała uniknąć uzależnienia od narkotyków czy alkoholu lub zaangażowania w działalność przestępczą. Korzyści odnosiły także dzieci matek objętych programem. Do momentu ukończenia 15. Roku życia miały na swoim koncie mniej aresztowań i wyroków sądowych niż inne dzieci w tej grupie wieku, rzadziej też paliły i piły alkohol, miały mniej partnerów seksualnych. Program nie miał zbyt wielkiego wpływu na rozwój dzieci lub wyniki ciąży, za wyjątkiem przypadków ciężarnych kobiet, które paliły papierosy w momencie rejestracji do programu. Dodatni wpływ programu na częstość krzywdzenia i występowania urazów wśród dzieci był szczególnie wyraźny w grupie kobiet, które w momencie zgłoszenia do badania dysponowały najniższymi zasobami psychologicznymi (ograniczoną sprawność intelektualną oraz brak wiary we wpływ na własne życie) W ujęciu ogólnym, rezultaty obserwowane w Elmira były bardziej wyraźne i odnosiły się do większego spektrum wyników niż miało to miejsce w badaniu z Memphis. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być różnica pomiędzy badanymi populacjami, inny kontekst społeczny lub obserwowana w Memphis większa niż w Elmira rotacja wizytujących pielęgniarek. W podsumowaniu artykułu autorzy wyciągają następujące wnioski: wykorzystanie pielęgniarek do wizyt domowych to kwestia kluczowa. Usługa taka powinna być przeznaczona dla najbardziej potrzebującej populacji, a niezapewniana powszechnie. Do protokołu badania należy włączyć testowane w warunkach klinicznych metody wpływania na stan zdrowia i ograniczania behawioralnych czynników ryzyka. Aby korzyści obserwowane w warunkach badawczych mogły zostać powtórzone w innych społecznościach, oferowane rodzinom usługi muszą być prowadzone w sposób wiernie odpowiadający badanemu modelowi.