Wychowanie w rodzinie a międzypokoleniowa ścieżka transmisji gotowości do stosowania kar fizycznych i przemocy

Katarzyna Appelt, Julita Wojciechowska

Abstrakt


Artykuł jest próbą analizy złożoności procesu uczenia się zachowań agresywnych w rodzinie. Kluczowym czynnikiem ryzyka analizowanym w opracowaniu jest stosowanie przez rodziców kar fizycznych jako metody wychowawczej. Przedstawiono badania na temat konsekwencji psychologicznych i rozwojowych stosowania przemocy wobec dziecka. Wskazano na potencjalne rozwojowe i środowiskowej czynniki chroniące przed międzypokoleniową transmisji przemocy do ról realizowanych w dorosłości.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Appelt, K. (2005a). Style funkcjonowania nauczycieli w sytuacji zmiany społecznej. Forum Oświatowe, 2(33), 5–23.

Appelt, K. (2005b). Środkowy okres dorosłości. Jak rozpoznać potencjał dojrzałych dorosłych? W: A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa (s. 503–552). Gdańsk: GWP.

Appelt, K. (2006). Osobowościowe uwarunkowania funkcjonowania nauczycieli w sytuacji zmiany społecznej. Forum Oświatowe, 1(34), 5–25.

Bandura, A. (1973). Aggression: A social learning analysis. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.

Bartholdson, O. (2003). Kary fizyczne w dzieciństwie. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2(2), 20–32.

Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Zysk i S-ka.

Black, K., Lobo, M. (2008). A conceptual review of family resilience factors. Journal of Family Nursing, 14(1), 33–35.

Borucka, A. Ostaszewski, K. (2012). Czynniki i procesy resilience wśród dzieci krzywdzonych. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 11(3), 7–26.

Bowlby, J. (2007). Przywiązanie. Warszawa: PWN.

Brennan, P. A., Raine, A. (1997). Biosocial bases of antisocial behavior: psychophysiological, neurological, and cognitive factors. Clinical Psychological Review, 17(6), 589–604.

Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Cambridge: Harvard University Press.

Brzezińska, A. I. (2000a). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.

Brzezińska, A. I. (2000b). Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom III (s. 227–257). Gdańsk: GWP.

Brzezińska, A. I., Appelt, K. (2000). Tożsamość zawodowa psychologa. W: J. Brzeziński, M. Toeplitz-Winiewska (red.), Etyczne dylematy psychologii (s. 13–44). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.

Brzezińska, A. I. , Wojarnik, E. (2003). Jakość wzajemnych relacji z rodzicami jako czynnik rozwoju dziecka. W: A. Brzezińska, S. Jabłoński, M. Marchow (red.), Niewidzialne źródła. Szanse rozwoju w okresie dzieciństwa (s. 29–53). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.

Brzezińska, A. I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Chamberlin, R. W. (1996). It takes a whole village: working with community coalition to promote positive parenting. Pediatrics, 98(4), 803–807.

Christiansen, K. O. (1974). Seriousness of criminality and concordance among Danish twins. W: Hood, R. (red.), Crime, criminology, and public policy (s. 63–77). Londyn: Heinemann.

Cicchetti, D. (2006). Development and Psychopathology. W: D. Cicchetti (red.), Developmental Psychopathology, (2 wyd.). Theory and Method, vol. 1 (s. 1–23). Nowy Jork: Wiley.

Cicchetti, D., Cohen, D. (2006), Developmental psychopathology. Volume 3: Risk, disorder and adaptation. Second Edition (s. 739–795). Hoboken: John Wiley and Sons.

Colombo, M. (2014). Caring, the emotions, and social norm compliance. Journal of Neuroscience, Psychology, and Economics, 7(1), 33–47.

Czub, M. (2015). Diagnoza funkcjonowania społeczno-emocjonalnego dziecka w wieku od 1,5 do 5,5 lat. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

DiLalla, L. F., Gottesman, I. I. (1991). Biological and genetic contributors to violence: Widom’s untold tale. Psychological Bulletin, 109(1), 125–129.

Dodge, K. A. (1986). A social information processing model of social competence in children. W: M. Perlmutter (red.), The Minnesota Symposium on Child Psychology: Vol. 18. Cognitive perspectives on children’s social and behavioral development (s. 77–125). Hillsdale: Erlbaum.

Dodge, K. A., Bates, J. E, Pettit, G. S. (1990). Mechanisms in the cycleof violence. Science, 250(4988), 1678–1683.

Erikson, E. H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Farrington, D. P. (2007). Origins of violent behavior over the life span. W: D. J. Flannery, A. T. Vazsonyi, I. D. Waldman (red.), The Cambridge handbook of violent behavior and aggression (s. 19–48). Cambridge: Cambridge University Press.

Farrington, D. P. (2011). Families and crime. W: J. Q. Wilson, J. Petersilia (red.), Crime and public policy (s. 130–157). Nowy Jork: Oxford University Press.

Garmezy, N. (1985). Stress-Resistant Children: The Search for Protective Factors, W: J. Stevenson (red.), Recent Research in Developmnetal Psychopatology (s. 213–234), Oksford–Nowy Jork–Toronto–Sydney–Paryż–Frankfurt: Pergamon Press.

Gershoff, E. T. (2002). Corporal punishment by parents and associated child behaviors and experiences: a meta-analytic and theoretical review. Psychological Bulletin, 128(4), 539–579.

Gottfredson, M. R., Hirschi, T. (1990). A general theory of crime. Stanford: Stanford University Press.

Grusec, J. E., Goodnow J. J. (1994). Impact of parental discipline methods on the child’s internalization of values: A reconceptualization of current points of view. Developmental Psychology, 30(1), 4–19.

Halemba, K., Izdebska, A. (2009). Kary fizyczne w wychowaniu dzieci – uwarunkowania i konsekwencje. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 8(3), 6–31.

Hearold, S. (1986). A synthesis of 1043 effects of television on social behavior. W: G. A. Comstock (red.), Public communication and behavior, tom 1 (s. 65–133). San Diego: Academic Press.

Hirschi, T., Gottfredson M. R. (1993). Commentary: testing the general theory of crime. J Res Crime Delinquency, 30(1), 47–54.

Hirschi, T. (1969). Causes of delinquency. Berkeley: University of California Press.

Hirszowicz, M. (1998). Spory o przyszłość. Klasa. Polityka. Jednostka. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Huesmann, L. R., Dubow, E. F., Boxer, P. (2011). The transmission of aggressiveness across generations: Biological, contextual, and social learning processes. W: P. R. Shaver, M. Mikulincer (red.), Human aggression and violence: Causes, manifestations, and consequences (s. 123–142). Waszyngton: American Psychological Association.

Kazdin, A. E. (1997). Parent management training: evidence, outcomes, and issues. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 36(10), 1349–1356.

Kofta, M., Doliński, D. (2000). Poznawcze podejście do osobowości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom III (s. 561–600). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Korbin, J. (1981). A very few cases: child abuse and neglect in the People’s Republic of China. W: J. Korbin (red.), Child abuse and neglect: cross–cultural perspectives. Berkeley: University of California Press.

Kwaśnica, R. (1994). Wprowadzenie do myślenia o wspomaganiu nauczycieli w rozwoju. Wrocław: Wrocławska Oficyna Nauczycielska.

Lepper, M. R. (1983). Social control processes and the internalization of social values: An attributional perspective, W: E. T. Higgins, D. N. Ruble, W. W. Hartup (red.), Social cognition and social development (s. 294–330). Nowy Jork: Cambridge University Press.

Loesel, F., Bliesener T., Bender, D. (2007). Social information processing, experiences of aggression in social contexts, and aggressive behavior in adolescents. Crim Justice Behav 34(3), 330–347.

Luthar, S. S, Brown J. P. (2007). Maximizing resilience through diverse levels of inquiry: prevailing paradigms, possibilities and priorities for the future. Development and Psychopathology, 19(3), 931–955.

Mirski, A. (2000). Koncepcja rozwoju ja w ujęciu Giseli Labouvie-Vief. W: P. Socha (red.), Duchowy rozwój człowieka (s. 79–84). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

O’Dougherty, Wright, M., Masten, A. S. (2005), Resilience processes in development. Fostering positive adaptation in the context of adversity, W: S. Goldstein, R. B. Brooks (red.), Hand Book of Resilience (s. 17–38). Heidelberg: Springer.

Patterson, G. R. (1982). Coercive family process. Eugene: Castalia.

Pisarska, A., Ostaszewski, K. (2012), Resilience w rodzinie – wyniki badań warszawskich gimnazjalistów. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 12(3), 62–83.

Plomin, R., DeFries, J. C., Loehlin, J. C. (1977). Genotype-environment interaction and correlation in the analysis of human behavior. Psychological Bulletin, 84(2), 309–322.

Rohner, R. P., Keean, K. J. (1991). Effects of corporal punishment, perceived caretaker warmth, and cultural beliefs. Journal of marriage and the family, 53(3), 681–693.

Sameroff, A., Rosenblum, K. (2006). Psychosocial Constraints on the Development of Resilience. Annals of the New York Academy of Sciences. Resilience in Children, 1094, 116–124.

Shaver, P. R., Mikulincer, M. (2002). Attachment-related psychodynamics. Attachment and Human Development, 4(2), 133–161.

Sroufe, A., Duggal, S., Weinfield, N., Carlson, E. (2000), Relationships, development and psychopathology. W: A. Sameroff, M. Lewis, S. Miller (red.), Handbook of developmental psychopathology (s. 75–93). Nowy Jork: Kluwer Academic/Plenum Publishers.

Straus, M. A. (1996). Spanking and the makid of violent society. Pediatrics, 98(4 Pt 2), 837–842.

Waters, E., Merrick, S., Treboux, D., Crowell, J., Albersheim, L. (2000). Attachment security in infancy and early adulthood: A twenty-year longitudinal study. Child Development, 71(3), 684–689.

Webster-Stratton, C. (1990), Stress: A potential disruptor of parent perceptions and family interactions, Journal of Clinical Child Psychology, 19, 302–312.

Widom, C. S. (1989). The cycle of violence. Science, 244(4901), 160–166.

Widom, C. S., Maxfield, M. G. (2001). An update on the “Cycle of Violence”. Research in Brief. Waszyngton: U.S. Department of Justice, Office of Justice Programs, National Institute of Justice.

Xu, X., Tung, Y., Dunaway, R. G. (2000). Cultural, human, and social capital as determinants of corporal punishment: Toward an integrated theoretical model. Journal of Interpersonal Violence, 15(6), 603–630.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.