O trudnych doświadczeniach podopiecznych zawodowych rodzin zastępczych

Abstrakt

Przedmiotem prezentowanych badań jest krzywdzenie dziecka w rodzinie i w konsekwencji konieczność przejęcia nad nim opieki przez zawodowe rodziny zastępcze o charakterze pogotowia rodzinnego. Opisywane skutki zaniedbań opiekuńczo-wychowawczych dotyczą zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci, trudności i deficytów rozwojowych, niedostatecznego przystosowania społecznego oraz braków w edukacji. Ponadto przedstawiono wyniki badań, które obrazują podejmowane przez zawodowych rodziców zastępczych działania na rzecz kompensowania poczucia osamotnienia wychowanków w środowisku lokalnym oraz przedszkolnym i szkolnym. Badania przeprowadzono metodą indywidualnych przypadków z uwzględnieniem strategii ilościowo-jakościowej, w 58 zawodowych rodzinach zastępczych z województwa śląskiego, pod których opieką znajdowało się 207 wychowanków. Uzyskane wyniki wskazują na wysoki poziom zaniedbań we wszystkich obszarach zadań opiekuńczo-wychowawczych. U przeważającej większości wychowanków zdiagnozowano poważne zaniedbania higieniczne, niedożywienie, deprywację poczu¬cia bezpieczeństwa, efekty ujemnego wpływu środowiska pochodzenia na zachowania i prezentowane postawy społeczne oraz niski poziom kompetencji społecznych. W obszarze zaniedbań edukacyjnych należy zwrócić uwagę, że w przeważającej liczbie przypadków rodzice nie zapewniali dzieciom warunków do realizowania obowiązku szkolnego. Podejmując działania na rzecz kompensowania poczucia osamotnienia wychowanków, rodzice zastępczy zwracają szczególną uwagę na ich integrowanie się z rówieśnikami ze środowisk sąsiedzkich oraz nawiązywanie pozytywnych kontaktów ze środowiskiem przedszkolnym lub szkolnym. W bardzo wielu przypadkach działania te nie przynoszą zamierzonych efektów, z uwagi na negatywny stosunek otoczenia społecznego oraz środowisk przedszkolnych i szkolnych (w szczególności nauczycieli) do pełnionej przez rodziców zastępczych funkcji oraz do dzieci znajdujących się pod ich opieką.