Prawa i obowiązki małoletniego pokrzywdzonego, które przysługują mu podczas przesłuchania w trybie art. 185a Kodeksu postępowania karnego

Abstrakt

Statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości wskazują, że z roku na rok wzrasta liczba przesłuchiwanych dzieci w trybie art. 185a Kodeksu postępowania karnego (kpk). Świadczy to o tym, że organy wymiaru sprawiedliwości uznają dziecko za wiarygodne
źródło dowodowe. Trzeba mieć jednak na uwadze, że każde takie przesłuchanie niesie ze sobą ryzyko wtórnej wiktymizacji przesłuchiwanego małoletniego. Dlatego też jak każdemu świadkowi, tak i przesłuchiwanemu małoletniemu pokrzywdzonemu przysługują podczas tej czynności określone prawa i obowiązki. Prawa można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej należy zaliczyć te, które wynikają wprost z kpk, czyli: prawo do odmowy składania zeznań, do uchylenia się od odpowiedzi na pytanie oraz prawo do odmowy składania zeznań i uchylenia się od odpowiedzi na pytanie w przypadku szczególnie bliskiego stosunku z podejrzanym/oskarżonym. Do drugiej grupy należy zaliczyć te, które wynikają pośrednio z przepisów kpk oraz piśmiennictwa dotyczącego problematyki przesłuchania dziecka w trybie art. 185a kpk, czyli prawo do przygotowania dziecka do przesłuchania i prawo do ochrony przed wtórną wiktymizacją. Natomiast do obowiązków, które ciążą na małoletnim, należy zaliczyć: obowiązek stawiennictwa i pozostawania do dyspozycji organu procesowego oraz składania zeznań i mówienia prawdy. Prawa i obowiązki małoletniego są silnie ze sobą sprzężone, a organ procesowy, oczekując od małoletniego efektywnych zeznań, musi sam jednoczenie stworzyć odpowiednie warunki do jego realizacji.