Kary fizyczne w wychowaniu dzieci w percepcji rodziców odbywających karę pozbawienia wolności

Agnieszka Wróbel-Chmiel

Abstrakt


Problem stosowania kar cielesnych wobec dzieci jest od wielu lat tematem burzliwych debat społecznych. Pojawiają się liczne argumenty zarówno za, jak i przeciw stosowaniu jednego z najpopularniejszych środków wychowawczych – klapsa. Każdy rodzic, również ten odbywający karę pozbawienia wolności, ma na ten temat swój własny pogląd. Rodzice odbywający karę pozbawienia wolności to swoista kategoria skazanych – są to osoby, które mimo pobytu w zakładzie karnym nie przestają pełnić roli rodzica, a ich oddziaływania wychowawcze są również kontynuowane po odbyciu kary.
W artykule porównano opinie 50 kobiet i 50 mężczyzn na temat skuteczności stosowania wobec dzieci wybranych kar cielesnych. Wszyscy badani to rodzice małoletnich dzieci do lat 18, którzy wychowywali je przed osadzeniem i utrzymują z nimi systematyczny kontakt również w trakcie pobytu w zakładzie karnym. Wykorzystując kwestionariusz ankiety własnego autorstwa, ustalono, że matki-więźniarki za wysoce skuteczne uznają kary w postaci krzyku, klapsa i zamykania dziecka w pokoju. Ojcowie natomiast zdecydowanie wyżej niż matki oceniali skuteczność
takich kar jak silne bicie ręką, bicie pasem oraz groźba ukarania dziecka
karą cielesną. Zarówno matki, jak i ojcowie skazani za czyny przeciwko rodzinie za wysoce skuteczne uznali kary w postaci krzyku, silnego bicia ręką, zamykania dziecka w pokoju, groźby ukarania karą cielesną lub złośliwych komentarzy kierowanych do dziecka.
Wyniki badań wyraźnie wskazują, że respondenci preferują w wychowaniu dzieci kary związane ze stosowaniem siły fizycznej. Zasugerowano, że w pracy penitencjarnej ze skazanymi rodzicami powinno się podnosić ich świadomość pedagogiczną m.in. poprzez kształtowanie umiejętności komunikacji z dzieckiem, właściwego doboru kar i nagród oraz naukę sposobów nieagresywnego reagowania na niewłaściwe zachowania dziecka.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Badowska-Hodyr, M. (2015). Postawy rodzicielskie i funkcjonowanie dziecka perspektywy uwięzionych rodziców w świetle teorii przywiązania Johna Bowlby’ego. W: D. Kowalczyk, A. Szecówka, S. Grzesiak (red.), Resocjalizacja penitencjarna w kontekstach interdyscyplinarnych (s. 333–348). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.

Badura, A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bińczycka, J. (2005). Między swobodą a przemocą w wychowaniu. Kraków: Wydawnictwo Impuls.

Bradshaw, J. (1994). Zrozumieć rodzinę. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości.

Browne, K., Herbert, M. (1999). Zapobieganie przemocy w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo PARPA.

Bushfield, S. (2004). Fathers in Prison: Impact of Parenting Education. Journal of Correctional Education, 55(2), 104–116.

Daro, B. (1988). Confronting child abuse: research for effective program design. Nowy Jork: Free Press.

Davis, P. W. (2003). Groźby zastosowania kary fizycznej jako forma agresji werbalnej: badanie w warunkach naturalnych. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2(3), 72–92.

Faber, A., Mazlish, E. (2001). Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Poznań: Media Rodzina.

Frączek, Z., Lulek, B. (2010). Wybrane problemy pedagogiki rodziny. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Gardocki, L. (2011). Prawo karne. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.

Halemba, K., Izdebska, A. (2009). Kary fizyczne w wychowaniu dzieci – uwarunkowania i konsekwencje. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 3(8), 6–31.

Hołyst, B. (2006). Wiktymologia. Warszawa: Wydawnictwo LexisNexis Polska.

Jarosz, E. (2017). Przemoc w wychowaniu – czas z tym skończyć! Raport Rzecznika Praw Dziecka 2017. Pobrane z: http://brpd.gov.pl/sites/default/files/przemoc_w_wychowaniu _raport_2017_0.pdf.

Kamińska, K. (2007). Zespół dziecka maltretowanego a kontratyp karcenia małoletnich. W: M. Bednarska (red.), O przemocy w wychowaniu. Próba namysłu nad zjawiskiem karalności (s. 54–76). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

King, B., Minium, E. (2009). Statystyka dla psychologów i pedagogów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Makaruk, K. (2013). Postawy Polaków wobec kar fizycznych a ich stosowanie w praktyce rodzicielskiej. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 12(4), 40–53.

Mellibruda, J. (2001). O zjawisku krzywdzenia dzieci w rodzinie czyli długa historia krzywdzenia, krótka historia pomagania. Niebieska Linia, 2(13), 6–9.

Miller, A. i in. (2014). Parenting While Incarcerated: Tailoring the Strengthening Families. Program for use with jailed mothers. Children and Youth Services Review, 44, 163–170.

Olszewska, E. (2012). Środowisko rodzinne młodych mężczyzn popełniających przestępstwa. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.

Paolucci, E. O., Violato, C. (2004). A meta-analysis of the published research on the affective, cognitive and behavioral effects of corporal punishment. Journal of Psychology, 138(3), 197–221.

Pearl, M., Pearl, D. (2010). Jak trenować dziecko? Trening czyni mistrza. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio.

Piekarska, A. (2003). Przemoc, kary cielesne i krzywdzenie dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2(2), 9–19.

Piotrów, E. (2009). Postawy rodzicielskie skazanych matek oraz ich uwarunkowania. W: A. Jaworska (red.), Resocjalizacja: zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne (s. 195–210). Kraków: Wydawnictwo Impuls.

Pospiszyl, I. (1994). Przemoc w rodzinie. Warszawa: WSiP.

Rada Europy (2008). Zakaz kar cielesnych wobec dzieci. Pytania i odpowiedzi.

Rajska-Kulik, I., Piasecka, M. (2007). Przestępstwo znęcania się na tle specyfiki środowiska lokalnego i sytuacji materialno-bytowej rodziny. W: J. M. Stanik (red.), Problemy profilaktyki oraz interwencji społecznej i prawnej wobec zjawisk paraprzestępczych i przestępczych (s. 79–93). Warszawa: WSP.

Różycka-Jaroś, S. (2012). Karcenie dzieci – czyn zabroniony czy okoliczność uchylająca bezprawność? Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Ryś, M. (2004). Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.

Sajkowska, M. (2010). „Myślałam, że mi serce pęknie” – refleksje rodziców stosujących kary fizyczne wobec dzieci. Chowanna, t. 1, 79–87.

Secret, M. (2012). Incarcerated Fathers: Exploring the Dimensions and Prevalence of Parenting Capacity of Non-Violent Offenders. Fathering: A Journal of Theory, Research & Practice about Men as Fathers, 10 (2), 159–177.

Straus, M. A. (2008). Demystifying the defenses of corporal punishment. Pobrane z: https://www.researchgate.net/publication/228793539_Demystifying_the_defenses_of_corporal_punishment.

Straus, M. A., Gelles, R., Steinmetz, S. K. (1980). Behind closed doors: violence in the American family. Nowy Jork: Anchor Press.

Straus, M., Smith, C. (1990). Family patterns and child abuse. W: M. Straus, R. Gelles (red.), Physical violence in American families: Risk factors and adaptations in 8,145 families (s. 245–261). New Brunswick: Transaction Books.

Thompson, P. J., Harm, N. J. (2000). Parenting from Prison: Helping Children and Mothers. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing, 23, 61–81.

Widera-Wysoczańska, A. (2010). Mechanizmy przemocy w rodzinie: z pokolenia na pokolenie. Warszawa: Wydawnictwo DIFIN.

Wróbel-Chmiel, A. (2016). Kształtowanie i wzmacnianie postaw rodzicielskich skazanych ojców w kontekście procesu readaptacji społecznej. Pedagogia Ojcostwa, 12 (1), 115–130.

Zygmunt-Hernandez, K. (2009). Międzynarodowe regulacje dotyczące stosowania kar fizycznych wobec dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 8(3), 40–60.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.