Zdolność do mentalizacji a wykorzystanie seksualne w dzieciństwie

Abstrakt

Zdolność do mentalizacji, będąc jednym z podstawowych procesów psychicznych, może zostać zaburzona w wyniku doświadczenia przez dziecko traumy wynikającej z niewłaściwego potraktowania jego seksualności przez osobę dorosłą.

Analiza piśmiennictwa i przywołane w artykule najnowsze ustalenia z badań empirycznych wskazują, że zaburzenie zdolności do mentalizacji u dziecka jest związane z większym prawdopodobieństwem pojawienia się u niego m.in. trudności w rozpoznawaniu i regulacji własnych emocji, objawiających się w postaci zaburzeń depresyjnych, dysocjacyjnych oraz zachowań eksternalizacyjnych.

Rozwój zdolności do mentalizacji u dziecka w znacznym stopniu zależy od umiejętności rodzica do odzwierciedlania jego stanów emocjonalnych. Dlatego szczególnej uwadze poddano sytuację dzieci, które zostały wykorzystywane seksualnie przez opiekunów i u których zaburzenia w zdolności do mentalizacji mogą być większe ze względu na specyfikę funkcjonowania rodzin kazirodczych.

W końcowej części artykułu przedstawiono wskazówki dotyczące pracy terapeutycznej z dzieckiem wykorzystywanym seksualnie. Wyniki badań i doświadczenia klinicystów wskazują, że w sytuacji wykorzystania wewnątrzrodzinnego deficyty w zdolności do mentalizacji dotyczą również rodziców dziecka. W związku z tym niezbędna jest praca terapeutyczna z matką dziecka oraz udzielenie jej wsparcia. Dzięki pracy z matką polegającej na zwiększaniu jej zdolności do mentalizacji własnych stanów emocjonalnych klinicysta może budować jej poczucie sprawczości. Zwiększa tym samym prawdopodobieństwo stworzenia przez nią bliskiej relacji z dzieckiem, która może umożliwić mu poradzenie sobie z traumą.