Czynniki rodzinne i zachowania autodestrukcyjne związane z multiwiktymizacją wśród dzieci i młodzieży w Polsce

Abstrakt

Zjawisko multiwiktymizacji wśród polskich dzieci oraz nastolatków, czyli doświadczanie przez nich wielu różnorodnych form krzywdzenia i przemocy w ciągu życia, wydaje się być niedostatecznie poznane. Celem tego badania była charakterystyka socjodemograficzna nastolatków doświadczających multiwiktymizacji, ocena ryzyka doświadczania tego zjawiska przez nastolatki z rodzin z różnymi dysfunkcjami oraz ocena ryzyka podejmowania przez te nastolatki zachowań autodestrukcyjnych. Badanie przeprowadzono na ogólnopolskiej próbie 822 uczniów w wieku 13–17 lat. W badaniu wykorzystano polską adaptację Kwestionariusza wiktymizacji młodzieży (Juvenile Victimization Questionnaire), która zawiera pytania o doświadczenie 22 różnych form przemocy w ciągu całego życia. Wykazano dużą skalę krzywdzenia dzieci w Polsce. Wśród badanych 75% doświadczyło w swoim życiu co najmniej jednej formy krzywdzenia, a co trzeci badany doświadczył multiwiktymizacji, czyli co najmniej czterech różnych jego form. Multiwiktymizacji doświadczają częściej dziewczyny, starsze nastolatki oraz osoby, których rodzice rozwiedli się lub rozstali. Wyniki pokazały, że nadużywanie alkoholu w rodzinie zwiększa pięciokrotnie ryzyko multiwiktymizacji, a choroba psychiczna domownika – czterokrotnie. U nastolatków, które doświadczyły wielu form przemocy, 25-krotnie wzrasta ryzyko prób samobójczych i siedmiokrotnie zwiększa się ryzyko samookaleczania się, szczególnie u dziewczyn. Wyniki tych badań wskazują na pilną potrzebę wdrożenia krajowego wielosektorowego programu szybkiej identyfikacji zagrożonej młodzieży oraz szerokiego dostępu do profesjonalnej pomocy i wsparcia.