Prześladowanie rówieśnicze jako gra – konteksty, zasady i gracze

Abstrakt

W artykule omówiono badanie prowadzone w szkołach na Śląsku, którego głównym celem było poznanie, jak uczniowie postrzegają przypadki prześladowania rówieśniczego w swoich klasach i jak interpretują kontekst, powód oraz reakcje swoje i innych uczniów. Badania terenowe obejmowały cztery klasy (102 osoby) trzech śląskich szkół, w których przeprowadzono obserwację codziennych interakcji uczniów oraz 47 wywiadów pogłębionych, częściowo ustrukturyzowanych. Do analizy danych zastosowano teorię ugruntowaną. Zidentyfikowano cztery długoterminowe przypadki prześladowania rówieśniczego, które stały się osią analizy. Okazało się, że uczniowie zbudowali system zasad, norm, przekonań i skryptów zachowań dotyczących poszczególnych przypadków prześladowania. System składa się z ustalonej, wspólnie interpretowanej struktury klasy i relacji wewnątrzgrupowych, przekonań dotyczących powodów prześladowania ofiar, podzielanej definicji normalności tworzonej w opozycji do zachowania lub cech ofiar oraz etykietowania własnego zachowania w kontekście prześladowania ofiary. Zasugerowano praktyczne zastosowanie wyników badań w prewencji prześladowania rówieśniczego.