Nie wszystkie rany są widoczne – figura sprawcy w różnych optykach przemocy względem dziecka

Abstrakt

W artykule podjęto próbę zbadania i zrozumienia zjawiska wykorzystywania dzieci z perspektywy sprawcy za pomocą konceptów wiedz o władzy i przemocy symbolicznej. Wielowymiarowy charakter tego problemu, począwszy od przemocy psychicznej przez hidden curriculum do przemocy fizycznej łącznie z wykorzystaniem seksualnym, analizowano z uwzględnieniem najnowszych wyników badań w dziedzinie dzieciństwa i praw dziecka. Podkreślono, jak praktyki wykorzystywania są zanurzone w kontekstach społecznych i kulturowych, do których (głównie) mężczyźni są socjalizowani i które nie tylko umożliwiają, ale też często utrwalają przemoc wobec dzieci. Wykorzystanie wiedzy o władzy w kontekście krzywdzenia dziecka polega na objęciu dominującej pozycji sprawcy, aby manipulować postrzeganiem rzeczywistości przez dziecko, a tym samym zniszczyć jego autonomię i zdolność do obrony. Przemoc symboliczna odniesiono natomiast do procesu, któremu z jednej strony od dziecka pod[1]dawany jest sprawca, a następnie w formie freudowskiego lustra narzuca nabyte wartości i normy, zmuszając swoją ofiarę do ich akceptacji, co prowadzi do dalszego upodmiotowienia. Wykorzystano analizę krytyczną badań nad dzieciństwem, aby zrozumieć, jak kulturowe konstrukcje dzieciństwa mogą być instrumentalizowane w kontekście wychowywania (w tym wychowywania do przemocy, wojny i walki) oraz, w późniejszym czasie, do wykorzystywania. Odwołano się do międzynarodowych praw dziecka, aby podkreślić́, że ich naruszenie stanowi rdzeń tego zjawiska. Zgłębianie perspektywy sprawcy pomaga w lepszym zrozumieniu mechanizmów, które prowadzą do wykorzystania dziecka, i proponuje możliwe interwencje, aby skutecznie zapobiegać takim zachowaniom i je zwalczać́. Zawarte w artykule nioski mogą służyć do kontynuowania rozważań wśród twórców polityki, praktyków w dziedzinie ochrony dziecka i badaczy, aby lepiej sprostać́ wyzwaniu ochrony dzieci przed wykorzystaniem