Interdyscyplinarne spojrzenie na problematykę komunikacji w cyberprzestrzeni z uwzględnieniem zagadnienia wytwarzania i wymiany treści przedstawiających seksualne wykorzystanie dziecka. Analiza języka i metajęzyka opisującego treści CSAEM

Abstrakt

Przemoc wobec dzieci, w tym wykorzystywanie seksualne, jest złożonym problemem społecznym, który wymaga uwzględnienia aspektów językowych, komunikacyjnych, a także technologicznych. W erze cyfrowej, kiedy dzieci są coraz bardziej aktywne online, zrozumienie sposobów komunikacji i języka związanego z treściami określanymi w polskim kodeksie karnym jako pornografia z udziałem małoletnich jest kluczowe dla ich skutecznej ochrony.

W artykule omówimy problematykę nazewnictwa treści przedstawiających seksualne wykorzystywanie dziecka w Polsce i na świecie, w tym eufemizmy i żargon używany przez przestępców, oraz ich wpływ na identyfikację i ściganie przestępstw. Zwrócimy uwagę na potrzebę standaryzacji terminologii, co ułatwiłoby komunikację między szeroko pojętymi organami ścigania i wymiarem sprawiedliwości, podmiotami komercyjnymi, organizacjami pozarządowymi i społeczeństwem.

Przedstawiona zostanie problematyka klasyfikacji treści pornograficznych z udziałem osób małoletnich, z uwzględnieniem kategorii przestępstw seksualnych możliwych do zgłoszenia we współczesnym systemie prawnym. Wskażemy odpowiednie instytucje kompetentne do przyjmowania zgłoszeń dotyczących tego typu przestępstw oraz scharakteryzujemy kategorie prawne, do których są one kwalifikowane.

Użytkownicy internetu komunikują się ze sobą za pomocą specyficznych skrótów, kodów czy subjęzyków, wykorzystując m.in. komunikatory i szyfrowane aplikacje. Utrudnia to legalne monitorowanie ich aktywności, a tym samym reagowanie przez rodziców czy instytucje do tego powołane na różnego rodzaju zagrożenia. Najczęściej komunikacja (tekstowa czy audiowizualna) w powszechnie dostępnych aplikacjach jest szyfrowana na poziomie przesyłania danych w sieci. Uniemożliwia to ochronę małoletnich użytkowników internetu. Pozostają oni sam na sam z cyberprzestępcą, który – jeżeli nie wykryje się go w odpowiednim czasie – może dążyć do spotkania w świecie rzeczywistym, a tym samym stać się przestępcą kontaktowym (por. art. 197–200 kk).

W artykule omówimy także słowa kluczowe, na które należy zwrócić uwagę podczas kontroli działalności dziecka w internecie, a które znajdowane są przez nas w trakcie analizy materiału dowodowego w sprawach karnych. Zwrócimy uwagę na podnoszenie świadomości rodziców w zakresie ochrony prywatności dzieci i unikania upubliczniania ich wizerunku w sieci, co może prowadzić do wykorzystania takich zdjęć przez osoby o zaburzonych preferencjach seksualnych, również w zakresie przetwarzania i wytwarzania treści przy użyciu sztucznej inteligencji.

Artykuł podkreśla znaczenie interdyscyplinarnego podejścia do problemu przemocy wobec dzieci w erze cyfrowej, łącząc wiedzę z zakresu językoznawstwa, antropologii, prawa, technologii informacyjnych oraz informatyki śledczej.