Sprawcy przestępstw seksualnych - oddziaływania terapeutyczne w okresie odbywania kary pozbawienia wolności

Abstrakt

Na podstawie doświadczeń własnych i piśmiennictwa autorzy artykułu prezentują współczesną koncepcję oddziaływań terapeutycznych wobec sprawców przestępstw na tle seksualnym, stanowiącą podstawę realizowanego w Zakładzie Karnym w Rzeszowie programu korekcyjnego. Badania wskazują, iż brak jednoznacznego profilu „typowego przestępcy seksualnego”, jakkolwiek można wyodrębnić cechy wspólne zachowań prowadzących do wykorzystania, określane mianem cyklu dewiacyjnego. Koncepcja prezentowanego programu opiera się na teorii społecznego uczenia się (kognitywno-behawioralnej). W myśl tego podejścia oddziaływania korekcyjne koncentrują się na demaskowaniu zniekształceń poznawczych, błędnych stereotypów i przekonań odnoszących się do sfery życia seksualnego. W ramach pracy terapeutycznej m.in. poddaje się analizie etapy procesu decyzyjnego prowadzącego do nadużyć, co ma umożliwić sprawcy odpowiednio wczesną interwencję i powstrzymanie się od zachowań dewiacyjnych. Zaprezentowana metoda składa się z trzech faz, w ramach których uczestnicy określają swoje zachowania przestępcze, biorą udział w treningu empatii względem ofiar i opracowują alternatywne dla dewiacyjnych sposoby zachowań zapobiegających powrotności. Autorzy prezentują najważniejsze metody pracy terapeutycznej wykorzystywane w trakcie dziesięciomiesięcznego cyklu oddziaływań. W artykule zawarto wypowiedzi i prace ilustrujące opisywaną problematykę. Doświadczenia wskazują, iż sprawcy po ukończeniu podstawowego cyklu programowego dokonują postępów w procesie terapeutycznym, jednakże z dużą ostrożnością należy podchodzić do prezentowanych zmian. Trwałość rezultatów istotnie podwyższa uwzględnienie farmakoterapii oraz kontynuacja terapii po opuszczeniu zakładu karnego.