Profilaktyka bullyingu – w stronę społeczno-emocjonalnego uczenia się i pozytywnej dynamiki grupy rówieśniczej
Abstrakt
Centralnymi właściwościami dręczenia są powtarzające się w różnej formie działania krzywdzące drugą osobę oraz nierównowaga siły między dwiema stronami tej relacji. Następnie wskazano dwie perspektywy analityczne dręczenia szkolnego, tj. perspektywę personologiczną i procesualną, oraz zasygnalizowano ich ważniejsze założenie i ustalenia. Zwrócono przy tym uwagę na potrzebę pozytywnej profilaktyki przemocy rówieśniczej i kompleksowego podejścia do tego zagadnienia.
W efekcie tych rozważań wskazano i omówiono swoiste zabiegi odpowiadające ustaleniom wynikającym z perspektyw dręczenia rówieśniczego. Jako pierwszy kierunek, będący odpowiedzią na ujęcie personologiczne dręczenia rówieśniczego, przedstawiono społeczno-emocjonalne uczenie się stanowiące podstawę pozytywnego rozwoju dzieci i młodzieży. Biorąc zaś pod uwagę procesualną perspektywę zjawiska, skonstatowano, że oddziaływania profilaktyczne należy przemyśleć
w sposób, który uwzględnia takie projektowanie procesów społecznych, aby były źródłem pozytywnych doświadczeń dla członków grupy rówieśniczej, co nazwano architekturą pozytywnych doświadczeń w grupie.
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bronfenbrenner, U. (1979). The Ecology of Human Development: Experiments by Nature and Design. Cambridge, MA: Harvard University Press.
CASEL. (2009). Social and Emotional Learning and Bullying Prevention. Pobrane z: http://www.casel.org/wp-content/uploads/2016/01/3_SEL_and_Bullying_Prevention_2009.pdf.
Cook, C. R., Williams, K. R., Guerra, N. G., Kim, T. E., Sadek, S. (2010). Predictors of bullying and victimization in childhood and adolescence: a meta-analytic investigation. School Psychology Quarterly, 25(2), 65–83.
Durlak, J., Weissberg, R. P., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D., Schellinger, K. B. (2011). The impact of enhancing students’ social and emotional learning: a meta-analysis of school-based universal interventions. Child Development, 82(1), 405–432.
Dziadkiewicz, A., Nieżurawska, J. (2016). Architektura pozytywnych doświadczeń (User Experience Design - UxD): założenia wstępne do projektu rozwoju zrównoważonej turystyki wellbeing w regionie Południowego Bałtyku. Marketing i Rynek, 10, 117–129.
Espelage, D. L., Rose Ch. A., Polanin, J. R. (2015). Social-Emotional Learning Program to Reduce Bullying, Fighting, and Victimization Among Middle School Students With Disabilities. Remedial and Special Education, 36(5), 299–311.
Gałajda, D. (2012). Teacher’s action zone in facilitating group dynamics. Lingvarum Arena, 3, 89–101.
Gaś, Z. (2003). Młodzieżowe programy rówieśnicze. Remedium, 3, 1–3.
Gest, S. D., Rodkin, P. C. (2011). Teaching practices and elementary classroom peer ecologies. Journal of Applied Developmental Psychology, 32(5), 288–296.
Goodstein, P. K. (2013). How to stop bullying in classrooms and schools. Using social architecture to prevent, lessen and end bullying. Nowy Jork – Londyn: Routledge Taylor & Francis Group.
Janowski, A. (2002). Pedagogika praktyczna. Zarys problematyki, zdrowy rozsądek, wyniki badań. Warszawa: Fraszka Edukacyjna.
Juvonen, J., Graham, S. (2014). Bullying in schools: The power of Bullies and the plight of victims. Annual Review of Psychology, 65, 159–185.
Kania, S. (2016). Znaczenie czynników poznawczych w profilaktyce pedagogicznej. Profilaktyka pozytywna zachowań ryzykowanych. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 4, 2(8), 61–71.
Komendant-Brodowska, A. (2014). Grupowe uwarunkowania przemocy szkolnej. Niepublikowana rozprawa doktorska. Uniwersytet Warszawski.
Kupisiewicz, Cz. (2012). Dydaktyka. Podręcznik akademicki. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kwiatkowski, S. T. (2016). Idea edukacji społeczno-emocjonalnej jako narzędzie optymalizujące efektywność procesu kształcenia uczniów i nauczycieli. Studia z Teorii Wychowania, 7, 2(15), 109–136.
Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Malden, MA: Blackwell Publishing.
Ostaszewski, K. (2006). Pozytywna profilaktyka. Świat Problemów, 3(158), 6–10.
Ostaszewski, K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Ostaszewski, K. (2016). Pozytywna profilaktyka po 10 latach. Świat Problemów, 1(276), 5–10.
Pepler, D. (2006). Bullying Interventions: A Binocular Perspective. Journal of the Canadian Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 15(1), 16–20.
Pepler, D., Craig, W. (2014). Bullying prevention and intervention in the school environment: Factsheets and tools. Pobrane z: http://www.prevnet.ca/sites/prevnet.ca/files/prevnet_facts_and_tools_for_schools.pdf.
Pilch, T. (1995). Grupa rówieśnicza jako środowisko wychowawcze. W: T. Pilch, I. Lepalczyk (red.), Pedagogika społeczna (s. 174–186). Warszawa: Wydawnictwo „Żak”.
Plichta, P. (2016). Przemoc rówieśnicza i uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – uwarunkowania i propozycje rozwiązań profilaktycznych. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(1), 27–52.
Pyżalski, J. (2017). Jasna strona – partycypacja i zaangażowanie dzieci i młodzieży w korzystne rozwojowo i prospołeczne działania. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 16(1), 288–303.
Rigby, K. (2010). Przemoc w szkole. Jak ją ograniczać. Poradnik dla rodziców i pedagogów. Kraków: Wydawnictwo Uniewersytetu Jagielońskiego.
Rodkin, P. C., Hodges, E. V. E. (2003). Bullies and victims in the peer ecology: four questions for psychologist and school professionals. School Psychology Review, 32, 3, 384–400.
Salmivalli, C., Lagerspetz, K., Bjorkvist, K., Osterman, K., Kaukiainen, A. (1996). Bullying as a Group Process: Participants Roles and Their Relation to Social Status within the Group. Aggressive Behavior, 22, 1–15.
Smith, B. H., Low, S. (2013). The role of socio-emotional learning in bullying prevention efforts. Theory into Practice, 52, 280–287.
Smulczyk, M., Jakubowski, M. (2016). Emocje w szkole, czyli intelekt to nie wszystko. Głos Nauczycielski, 14, 10–11.
Surzykiewicz, J. (2000). Agresja i przemoc w szkole. Uwarunkowania socjoekologiczne. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Thornberg, R. (2015). School Bullying as a Collective Action: Stigma Processes and Identity Struggling. Children & Society, 29(4), 310–320.
Tłuściak-Deliowska, A. (2010). Bullying – charakterystyka zjawiska i uwarunkowania. Remedium, 9/10, 1–3.
Tłuściak-Deliowska, A. (2014). Interwencja rówieśników w sytuacji dręczenia szkolnego. Rola czynników kontekstowych. Implikacje praktyczne. Studia Edukacyjne,
, 303–320.
Tłuściak-Deliowska, A. (2016). Moralność i bullying. Edukacja charakteru podstawowym elementem w rozwiązaniu problemu dręczenia rówieśniczego w szkole? Studia z Teorii Wychowania, 7(1), 169–193.
Tłuściak-Deliowska, A. (2017a). Dręczenie szkolne. Społeczno-pedagogiczna analiza zjawiska. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Tłuściak-Deliowska, A. (2017b). Dręczenie rówieśników jako strategia osiągania własnych celów w świetle badań nad społeczną dominacją i działaniami przymuszającymi. Rozprawy Społeczne, 11(2), 7–13.
Ttofi, M., Farrington, D. (2009). What works in preventing bullying: effective elements of anti-bullying programmes. Journal of Aggression, Conflict and Peace Research, 1(1), 13–24.
Węgrzynowska, J. (2016). Dzieci doświadczające przemocy rówieśniczej. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(1), 9–26.
Wójcik, M., Kozak, B. (2015). Bullying and exclusion from dominant peer group in Polish Middle Schools. Polish Psychological Bulletin, 46(1), 2–14.
Refbacks
- There are currently no refbacks.