Trauma rozwojowa u dzieci – perspektywa neurorozwojowa

Małgorzata Klecka, Iwona Palicka

Abstrakt


Zakłócenia procesu rozwoju w okresie prenatalnym mogą doprowadzić do wrodzonych i nabytych dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego oraz zaburzeń neurorozwojowych, takich jak opóźniony lub zaburzony rozwój mowy, niedojrzałość neuromotoryczna (dysfunkcje rozwoju odruchowości), zaburzenia przetwarzania sensorycznego, dysfunkcje przetwarzania słuchowego, zaburzenia z grupy FASD, całościowe zaburzenia rozwoju, nadpobudliwość psychoruchowa, zaburzenia uwagi, swoiste zaburzenia umiejętności szkolnych, swoiste zaburzenia koordynacji ruchowej oraz dyspraksja. Traumatyzujące wydarzenia, takie jak odrzucenie, porzucenie, zaniedbanie, zerwanie więzi biologicznej, powodują trwale skutki w neurofizjologicznym rozwoju dziecka. U dzieci doświadczających wczesnej traumy dochodzi do dysregulacji osi przysadka-podwzgórze-nadnercza w postaci większej reaktywności lub ciągłego reagowania. Rozregulowane, nietypowo reagujące na bodźce niemowlęta i dzieci stanowią duże wyzwanie dla opiekunów, którzy nie rozumieją ich reakcji i nie potrafią się do nich odpowiednio dostroić, przez co mogą powodować kolejne traumy (o charakterze traumy relacyjnej), co nasila rozregulowanie dziecka. Autorki przedstawiają mechanizmy i długofalowe skutki traumy rozwojowej, koncentrując się głównie na obszarze rozwoju sensomotorycznego.


Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Ayres, A. J. (2015). Dziecko a integracja sensoryczna. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Berger, D. (2012). Primitive Reflexes and Righting Reactions A Look Through the Lens of Survival, Emotions and Memory (A Work In Progress). Pobrane z: https:// daveberger.net/.

Brazelton, T. B., Sparrow, J. D. (2014). Uspokajanie dziecka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Brennan, K. A., Shaver, P. R., Tobey, A. E. (1991). Attachment styles, gender and parental problem drinking. Journal of Social and Personal Relationships, 8(4), 451–466.

Dunn, W. (2013). Życie pełne bodźców. Warszawa: ReHouse. Gerhardt, S. (2010). Znaczenie miłości. Jak uczucia wpływają na rozwój mózgu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Klecka, M., Palicka, I. (2009). Uwaga – problem. Pierwsza pomoc dla dzieci i młodzieży z poalkoholowymi zaburzeniami rozwoju FASD. Warszawa: Fundacja Batorego.

Kline, M. (2016). Materiały szkoleniowe dla uczestników warsztatów „Trauma oczami dziecka”. Wrocław: Instytut Terapii Psychosomatycznej.

van der Kolk, B. A. (2018). Strach ucieleśniony Mózg, umysł i ciało w terapii traumy. Warszawa: Czarna Owca.

Levine, P. A., Kline, M. (2006). Trauma Through a Child’s Eyes: Awakening the Ordinary Miracle of Healing. Berkeley, CA: North Atlantic Books & Lyons – Colorado, CO: ERGOS Institute Press.

Levine, P.A., Frederick A. (2012): Obudźcie tygrysa. Leczenie traumy. Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.

Levine, P. A. (2017). Trauma i pamięć. Praktyczny przewodnik do pracy z traumatycznymi wspomnieniami. Warszawa: Czarna Owca.

Levy, K.N., Meehan, K.B., Weber, M., Reynoso, J., Clarkin, J.F. (2005). ”Attachment and borderline personality disorder: implications for psychotherapy”. Psychopathology. 38 (2): 64–74.

doi:10.1159/000084813

Materiały szkoleniowe dla studentów 3-letniego szkolenia terapeutycznego Somatic Experiencing® SE Terapia Traumy. (2013).

Miller, L., Hanft, B. E., Lane, S. J. (2000). Toward a Concensus in Terminology in Sensory Integration Theory and Practice: Part 1: Taxonomy of Neurophysiological Processes. American Occupational Therapy Association, 23, 1, 1–4.

Miller, L. J. (2016). Dzieci w świecie doznań. Jak pomóc dzieciom z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego? Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Newton, P. R. (2016). Recognizing Childhood Trauma Symptoms. Pobrane z: http://www. steampoweredfamily.com/brains/recognizing-signs-childhood-trauma/.

Palicka, I., Śmigiel, R., Pesz, K., Janas-Kozik, M., Klecka, M. (2016). Diagnostyka FASD według 4-cyfrowego Kwestionariusza Diagnostycznego S. Astley – znaczenie badania neuropsychologicznego. Pediatria, 13(1), 173–181.

Palicka, I., Klecka, M., Przybyło, J. (2017). Zaburzenia neurorozwojowe i ich wpływ na kształtowanie się przywiązania, na przykładzie dzieci z FAS/FASD – teoretyczne implikacje w praktyce klinicznej pracowników Fundacji Fastryga (reprint). W: K. Lubiewska (red.), Przywiązanie. Związki intymne, osobowość oraz problematyka kliniczno-terapeutyczna (s. 164–181). Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

Perry, B. D. (2008). Child Maltreatment: A Neurodevelopmental Perspective on the Role of Trauma and Neglect in Psychopathology. Child and Adolescent Psychopathology, 2008, 93–129.

Perry, B. (2013). Brief: Reflections on childhood, trauma and society. The Child Trauma Academy Press. Stock-Kranowitz, C. (2012). Nie-zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzanie sensorycznego – rozpoznawanie i postępowanie. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Whitcomb, D. A., Carrasco, R. C., Neuman, A., Kloos, H. (2015). Correlational Research to Examine the Relation Between Attachment and Sensory Modulation in Young Children. American Journal of Occupational Therapy, 69, 1–8.

Wiśniewska, M. (2012). Diagnostyka zaburzeń procesów integracji sensorycznej u małych dzieci. Pediatria Polska, 87, 278–285.

Zarnegar, Z., Hambrick, E. P., Perry, B. D., Azen, S. P., Peterson, C. (2016). Clinical improvements in adopted children with fetal alcohol spectrum disorders through neurodevelopmentally informed clinical intervention: Apilot study. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 21(4), 551–567. DOI: 10.1177/1359104516636438.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.