Ukryta trauma – zaniedbywanie i emocjonalne krzywdzenie dzieci

Magdalena Czub

Abstrakt


Obecna wiedza psychologiczna jasno wskazuje, że doświadczenie przez dziecko zaniedbania i krzywdzenia emocjonalnego ma destrukcyjny wpływ na jego dalsze funkcjonowanie społeczno-emocjonalne. Skutki tego rodzaju krzywdzenia są równie poważne jak konsekwencje przemocy fizycznej czy seksualnej i są tym większe, im wcześniej ma ono miejsce w życiu dziecka. Niestety te rodzaje krzywdzenia często pozostają niezauważane przez otoczenie lub są jedynie powodem do krytyki, ale nie podjęcia interwencji i terapii. W artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące problemu krzywdzenia emocjonalnego, jego przejawów i konsekwencji, a także szczegółowo opisano oznaki krzywdzenia emocjonalnego służące do rozpoznawanie tego zjawiska i podejmowania decyzji o interwencji. Coraz szerzej prowadzone w tym obszarze badania wskazują, że jednym z bardzo częstych następstw traumatycznych doświadczeń w obszarze relacji z innymi są – ciągle jeszcze rzadko rozpoznawane i opisywane – zaburzenia dysocjacyjne. Dlatego też szczególny nacisk położono w artykule na przybliżenie tego zjawiska – definicję, opis rodzajów dysocjacji oraz objawów w zachowaniu dziecka świadczących o jej występowaniu.


Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Anderson, C. L., Alexander, P. C. (1996). The relationship between attachment and dissociation in adult survivors of incest. Psychiatry: Interpersonal and Biological Processes, 59(3), 240–254.

Blizard, R. A. (2003). Disorganized attachment, development of dissociated self-states, and a relational approach to treatment. Journal of Trauma and Dissociation, 4(3), 27–50.

Bureau, J.F., Jodi, J., Lyons-Ruth, K. (2010). Attachment dysregulation as hidden trauma in infancy: Early stress, maternal buffering and psychiatric morbidity in young adulthood. W: R. Lanius, E. Vermetten (red.), The Hidden Epidemic: The Impact of Early Life Trauma on Health and Disease (s. 48–56). Cambridge: Cambridge University Press.

Czub, M. (2003a). Znaczenie wczesnych więzi społecznych dla rozwoju emocjonalnego dziecka. Forum Oświatowe, 2(29), 31–49.

Czub, M. (2003b). Wzorzec przywiązania jako czynnik pośredniczący w skutkach nadużyć seksualnych wobec dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2(4), 45–49.

Czub, M. (2009). Rola wczesnego rozwoju społeczno – emocjonalnego w genezie indywidualnej podatności na zranienie. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 8(2), 92–110.

Czub, M. (2015). Zrozumieć dziecko wykorzystywane seksualnie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Czub, M., Krzywicka-Filuś, A., Stawicka, M., Polaszewska-Nicke, M., Kobyłecka, M. (2012). Formularze FILUA. Narzędzia do diagnozy i zapisu informacji o dziecku i rodzinie. W: Niezbędnik. Vademecum specjalisty. Publikacja projektu ”So Small but VIP – Towards a System of Protection Children Aged 0-5 from Abuse and Neglect” w ramach Programu Wspólnotowego Daphne III.

Draijer, N., Langeland, W. (1999). Childhood trauma and perceived parental dysfunction in the etiology of dissociative symptoms in psychiatric inpatients. American Journal of Psychiatry, 156(3), 379–85.

Gałecki, P., Pilecki, M., Rymaszewska, J., Szulc, A., Sidorowicz, S., Wciórka, J. (red.). (2018). DSM-5. Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych. Wrocław: Edra Urban & Partner.

Gaudin, J. M. (1999). Child neglect: Short –term and Long-term Outcomes. In: H. Dubowitz (ed.) Neglected Children: Research, Practice and Policy. Thousands Oak

Glaser, D. (2002). Emotional abuse and neglect (psychological maltreatment): a conceptual framework. Child Abuse & Neglect, 26(6–7), 697–714.

Glaser, D. (2011). Jak sobie radzić z problemem krzywdzenia i zaniedbywania emocjonalnego – dalszy rozwój ram konceptualnych (FRAMEA) . Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 10(4), 18–36.

Iwaniec, D., Szmagalski, J. (2002). Zaburzenia rozwojowe dzieci krzywdzonych emocjonalnie. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. Liotti, G. (1992). Disorganized/disoriented attachment in the etiology of the dissociative disorders. Dissociation, 5(4), 196–204.

Liotti, G. (1999a). Understanding the dissociative processes: The contribution of attachment theory. Psychoanalytic Inquiry Special Issue: Attachment Research and Psychoanalysis, 19(5), 757–783.

Liotti, G. (1999b). Disorganization of attachment as a model for understanding dissociative pathology. W: J. Solomon, C. George (red.), Attachment disorganization (s. 291–317). Nowy Jork, NY: Guilford Press.

Liotti, G. (2004). Trauma, dissociation, and disorganized attachment: Three strands of a single braid. Psychotherapy: Theory, research, practice, training, 41, 472–486.

Liotti, G. (2009). Attachment and Dissociation. W: P. F. Dell, J. A. O’Neil, FRCPC (red.), Dissociation and the dissociative disorders. DSM-V and beyond (s. 53–67). Nowy Jork, NY: Routledge.

Maldonado, J. R., Butler, L. D., Spiegel, D. (2002). Treatments for dissociative disorders. In AGuide To Treatments That Work, 2nd Edition. Nowy Jork, NY: Oxford University Press.

Prior, V., Glaser, D. (2006). Understanding attachment and attachment disorders. Theory, evidence and practice. Londyn: Jessica Kingsley Publishers.

Putnam, F. W. (1997). Dissociation in children and adolescents. Adevelopmental perspective. Nowy Jork, NY: Guilford Press.

Sameroff, A., Lewis, M., Miller, S. (red.). (2000). Handbook of developmental psychopathology. Nowy Jork, NY: Kluwer Academic / Plenum Publishers.

Silberg, J. L. (2013). The child survivor. Healing developmental trauma and dissociation. Nowy Jork, NY: Routledge.

Simeon, D., Guralnik, O., Schmeidler, J., Knutelska, M. (2001). The role of childhood interpersonal trauma in depersonalization disorder. American Journal of Psychiatry, 158(7), 1027–1033.

Sroufe, A. (1995). Emotional development. The organization of emotional life in the early years. Cambridge: Cambridge University Press.

Sroufe, A., Egeland, B., Carlson, E., Collins, A. (2005). Placing early attachment experiences in developmental context: The Minnesota Longitudinal Study. W: K. E. Grossmann, K. Grossmann, E. Waters (red.), Attachment from Infancy to Adulthood. The Major Longitudinal Studies. Nowy Jork, NY – Londyn: The Guilford Press

Steinberg, M, Steinberg, A. (1995). Using the SCID-D to assess Dissociative Identity Disorder in adolescents: Three case studies. Bulletin of the Menninger Clinic, 59(2), 221–231.

Thompson, R. (1994). Emotion Regulation: A Theme in Search of Definition. W: N. Fox (red.), Monographs of the Society for Research in Child Development seria 240, vol. 59 (s. 25–53).

West, M., Adam, K., Spreng, S., Rose. S. (2001). Attachment disorganization and dissociative symptoms in clinically treated adolescents. Canadian Journal of Psychiatry, 46(7), 627–631.

Wieland, S. (2015). Dissociation in Children and Adolescents Theory and Clinical Interventions. Londyn: Routledge.

Yates, T. M. (2007). Developmental consequences of child emotional abuse: a neurodevelopmental perspective. Journal of Emotional Abuse, 7(2), 9–34.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.