Procedura karna wobec małoletnich pokrzywdzonych przestępstwami o charakterze seksualnym – czy i jak przepisy Kodeksu postępowania karnego chronią przed wtórną wiktymizacją

Abstrakt

Celem opracowania jest przedstawienie wybranych praktycznych aspektów postępowań karnych dotyczących przestępstw o charakterze seksualnym na szkodę osób poniżej 18 r.ż., w szczególności w zakresie trybu przesłuchania tych osób uregulowanego w Kodeksie postępowania karnego (kpk). Kiedy pokrzywdzonym przestępstwem zgwałcenia jest osoba poniżej 18 r.ż., jej przesłuchanie możliwe jest w jednym z dwóch trybów określonych w przepisach kpk, tj. w art. 185a, który odnosi się co do zasady do osób poniżej 15 r.ż., i w art. 185c, który dotyczy osób pokrzywdzonych przestępstwami z art. 197–199 Kodeksu karnego. W tekście przedstawiono przewidziany w art. 185a i 185c tryb przesłuchania i jego elementy oraz zawarto próbę odpowiedzi na pytania, czy faktycznie nowe regulacje karne służą zabezpieczeniu interesów pokrzywdzonych oraz czy zapisy tych artykułów są rzeczywiście przestrzegane. Ponadto porównano tryby przesłuchania małoletniego pokrzywdzonego z art. 185a i 185c kpk, z uwzględnieniem sytuacji, kiedy zastosowany może być każdy z omawianych przepisów, oraz oceny, który może być względniejszy dla pokrzywdzonego. Omówiono także elementy składające się na przeprowadzenie przesłuchania w tych trybach, a mianowicie przesłuchanie wstępne, możliwość rezygnacji z przesłuchania, przebieg przesłuchania przed sądem, osoby uprawnione do udziału w przesłuchaniu oraz forma ich udziału, ze szczególnym zwróceniem uwagi na przedstawiciela ustawowego i biegłego psychologa, oraz kwestię ewentualnego powtórnego przesłuchania małoletniego pokrzywdzonego.