Wojownicy w todze w służbie najmłodszym – o najnowszej regulacji prawnej w zakresie ochrony dzieci przed przemocą

Abstrakt

Dziecko jest szczególnym podmiotem znajdującym się pod opieką i ochroną państwa, co podkreśla ustawodawca w art. 72 Konstytucji RP. Dziecko w toku procesu może pojawić się w różnych rolach – pokrzywdzonego, sprawcy, świadka czy uczestnika postępowania. Nie wyczerpuje to sytuacji, kiedy dziecko może uczestniczyć w postępowaniu. Prawodawca zauważył, że ze względu na swoiste uwarunkowania należy dostosować procedury do potrzeb dzieci tak, by spotkanie z wymiarem sprawiedliwości wiązało się dla nich z jak najmniejszym kosztem, a przede wszystkim, aby uchronić najmłodszych uczestników postępowania sądowego przed wtórną wiktymizacją. Często głos dziecka jest niezwykle istotny i decydujący dla rozstrzygnięcia, dlatego jego udział ma zasadnicze znaczenie dla poprawy funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Autorka w swoim artykule będzie chciała przedstawić nową instytucję „reprezentanta” dziecka w postępowaniu sądowym wprowadzonym na podstawie nowelizacji przepisów prawa rodzinnego oraz Kodeksu postępowania karnego. Stawia ona tezę, że wprowadzone rozwiązanie jest niezwykle istotne dla zapewnienia ochrony prawnej dzieciom, ale również wymaga wiele zaangażowania ze strony prawników (adwokatów i radców prawnych), którzy podejmą się reprezentacji małoletniego dziecka w postępowaniach sądowych. Okazuje się bowiem, że znajomość przepisów prawa może okazać się niewystarczająca, a prawnicy reprezentując dzieci w sądzie muszą wykazać się dodatkowymi przymiotami, których nie nauczą się na studiach prawniczych. Już teraz pojawiają się pierwsze problemy natury techniczno-organizacyjnej (na początku tego roku Naczelna Rada Adwokacka wydała krytyczną opinię w przedmiocie projektu rozporządzenia ministra sprawiedliwości ws. sposobu zapewnienia reprezentacji dziecka przez reprezentanta dziecka). W związku z tym, że wprowadzona instytucja jest rozwiązaniem nowym, jest ona praktycznie nieobecna w piśmiennictwie, a sama problematyka reprezentacji dziecka w postępowaniu sądowym według nowych zamierzeń ustawodawcy w niewielkim zakresie jest przedmiotem pogłębionej analizy. Autorka wzbogaciła artykuł orzeczeniami sądowymi i przykładami z własnej praktyki zawodowej związanej z prawem rodzinnym, przedstawiając swoje propozycje ewentualnego poprawienia regulacji prawnej i dzieląc się swoimi doświadczeniami zawodowymi w tym zakresie.