Co sprzyja myślom samobójczym wśród dzieci i młodzieży – analiza na podstawie danych odbiorców pomocy online 116 111

Abstrakt

Myśli samobójcze są – obok samookaleczeń i prób samobójczych – formą zachowań autodestrukcyjnych, których występowanie u dzieci i młodzieży budzi duże zaniepokojenie opinii publicznej. Celem projektu realizowanego przez zespół psychologów z Wydziału Psychologii UW dla Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS) było określenie wpływu doświadczenia różnych czynników towarzyszących przemocy wobec dzieci na myśli samobójcze. Analizy przeprowadzono na danych pochodzących z bazy pomocy udzielanej online realizowanej w ramach 116 111 – telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży prowadzonego przez FDDS. Spośród 4609 zgłoszeń wyselekcjonowano te, które pochodziły od dzieci i nastolatków zgłaszających przypadki przemocy psychicznej, fizycznej lub seksualnej. W kolejnym kroku wybrano z tej puli 931 osób (20,2%) doświadczających myśli samobójczych, które były następnie przedmiotem przeprowadzonych analiz statystycznych. Zastosowano model logistycznej analizy regresji w celu określenia, które spośród charakterystyk funkcjonowania osób kontaktujących z się z konsultantami (zagrożone zdrowie fizyczne, negatywne stany emocjonalne, czynniki stresogenne), charakterystyk aktu przemocy (przemoc psychiczna, przemoc fizyczna, przemoc seksualna, zaniedbywanie oraz bycie świadkiem przemocy domowej) a także osoby sprawcy (matka, ojciec, rówieśnik etc.) mogą zwiększać częstość wystąpienia myśli samobójczych. Okazało się, że główną rolę w procesie powstawania myśli samobójczych u niepełnoletnich ofiar przemocy zgłaszanych do 116 111 – telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży za pomocą czatu w latach 2014–2017 odgrywa doświadczanie negatywnych stanów emocjonalnych. Ten czynnik uwidocznił się jako najbardziej uniwersalny i najsilniej zwiększający ryzyko wystąpienia myśli samobójczych u ofiar przemocy. Istotny okazał się także wpływ czynników stresogennych, doświadczeń wykorzystania seksualnego, wielokrotnych doświadczeń przemocy fizycznej oraz ojca w roli sprawcy przemocy. Wyniki te zawierają ważne przesłanki dotyczące profilaktyki myśli samobójczych w szczególności u ofiar wykorzystania seksualnego i przemocy fizycznej ze strony.