„My z wami” – uczniowie uchodźczy z Ukrainy w polskich szkołach w świetle badań jakościowych

Abstrakt

Artykuł zawiera podsumowanie badań jakościowych przeprowadzonych w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych w latach 2022–2023 przez polsko-ukraiń­ski zespół badaczy. Badania miały charakter etnograficznego studium przypadku i obejmowały łącznie ponad 260 wywiadów pogłębionych z około 430 rozmów­cami: polskimi i ukraińskimi uczniami, ich rodzicami, nauczycielami, asystentkami międzykulturowymi, kadrą kierowniczą, specjalistami, pracownikami techniczny­mi i administracyjnymi oraz przedstawicielami otoczenia szkoły. Wyniki wskazują na przejście w zarządzaniu sytuacją od opanowania kryzysu do „powrotu do normal­ności”. Zmianie uległo także postrzeganie oddziałów przygotowawczych, pierwot­nie wybieranych jako dogodne rozwiązanie, z czasem uznawanych za nieefektywne i niesprzyjające integracji. Badania wskazują na dominację asymilacyjnego mode­lu integracji uczniów uchodźczych, przy jednoczesnym wysokim poziomie empatii i chęci wsparcia wśród kadry. Dużym wyzwaniem okazało się udzielanie uczniom wsparcia psychologiczno-pedagogicznego – tak z uwagi na różnice kulturowe, jak i ograniczone zasoby.